Trung Quốc đã chính thức khởi động dự án xây dựng một con đập khổng lồ trên cao nguyên Tây Tạng, với tham vọng biến nó trở thành một trong những cơ sở thủy điện lớn nhất thế giới. Thủ tướng Trung Quốc, ông Lý Cường, đã chủ trì lễ khởi công dự án vào ngày 19/7 tại thành phố Nyingchi, thuộc khu tự trị Tây Tạng.
Dự án này nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo, một dòng sông huyết mạch chảy qua Tây Tạng và sau đó trở thành sông Brahmaputra, chảy qua Ấn Độ và Bangladesh trước khi đổ ra biển. Dự án đã được chính quyền Bắc Kinh lên kế hoạch từ năm 2020 như một phần của kế hoạch phát triển 5 năm nhằm khai thác tiềm năng thủy điện của cao nguyên Tây Tạng. Sau khi được phê duyệt vào tháng 12 năm ngoái, dự án đã sẵn sàng để triển khai.
Con đập này được thiết kế để có công suất điện hàng năm lên đến 300 tỷ kilowatt-giờ, gấp ba lần công suất của đập Tam Hiệp, một trong những đập lớn nhất thế giới hiện nay. Điều này đặt dự án vào vị trí hàng đầu thế giới trong lĩnh vực thủy điện. Tuy nhiên, dự án cũng đã gây ra những lo ngại tại Ấn Độ và Bangladesh về việc ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước và lương thực, cũng như vấn đề di dời dân cư và tác động tiêu cực đến môi trường.
Trung Quốc đã khẳng định rằng dự án đã trải qua các đánh giá khoa học nghiêm ngặt và sẽ không gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái, ổn định địa chất hay quyền sử dụng nguồn nước của các quốc gia hạ lưu. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết rằng dự án có thể hỗ trợ trong việc phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực hạ lưu.
Dự án này bao gồm 5 nhà máy thủy điện bậc thang, với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ (tương đương 167 tỷ USD). Dự án chủ yếu sẽ cung cấp điện ra ngoài Tây Tạng, đồng thời cũng đáp ứng nhu cầu sử dụng trong khu vực. Để triển khai dự án, Tập đoàn China Yajiang, một doanh nghiệp nhà nước mới, đã được thành lập để làm chủ đầu tư.
Đáp lại động thái của Trung Quốc, Ấn Độ đã đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện của riêng mình trên sông Brahmaputra tại Arunachal Pradesh. Mục tiêu của Ấn Độ là khẳng định quyền sử dụng nguồn nước của mình, trong bối cảnh lo ngại về việc Trung Quốc kiểm soát nguồn nước trên dòng sông quan trọng này.
Trong khi các quốc gia liên quan đang theo dõi chặt chẽ dự án, việc Trung Quốc triển khai dự án đập khổng lồ trên cao nguyên Tây Tạng không chỉ có ý nghĩa về mặt năng lượng mà còn về mặt chiến lược và ngoại giao. Dự án này sẽ tiếp tục là một chủ đề nóng trong thời gian tới, khi các bên liên quan cân nhắc giữa lợi ích phát triển và mối quan ngại về môi trường và an ninh.
