Trong gần hai thập kỷ qua, Trung Quốc đã không ngừng thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp xe điện trong nước bằng việc đầu tư một khoản tiền khổng lồ, lên đến hơn 200 tỷ USD. Với chiến lược hỗ trợ mạnh mẽ này, Trung Quốc không chỉ đang định hình lại cục diện của ngành xe điện toàn cầu mà còn thể hiện tham vọng dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ xanh.
Song song với đó, Liên minh châu Âu (EU) đã chọn một phương pháp tiếp cận khác, cho phép các quốc gia thành viên tự chủ thiết kế và triển khai các chính sách hỗ trợ riêng biệt. Mục tiêu chung của EU là đẩy mạnh việc chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện, một phần quan trọng trong chiến lược giảm phát thải và bảo vệ môi trường.
Quá trình chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện đang được xem là một trong những “canh bạc” đắt đỏ và đầy thách thức của thế kỷ. Trong gần 20 năm qua, các chính phủ trên toàn thế giới đã đầu tư hàng trăm tỷ USD vào ngành công nghiệp này, thông qua các biện pháp như giảm thuế, trợ giá mua xe, xây dựng trạm sạc và nhà máy pin.
Trung Quốc đang nổi lên là quốc gia dẫn đầu trong cuộc đua phát triển xe điện, không chỉ về quy mô đầu tư mà còn về tốc độ phát triển ngành công nghiệp. Từ năm 2009 đến 2023, chính phủ Trung Quốc đã đầu tư tổng cộng 230,8 tỷ USD, tương đương 1,3% GDP năm 2023, vào việc phát triển ngành công nghiệp xe điện. Khoản đầu tư này bao gồm không chỉ trợ cấp trực tiếp cho người mua và doanh nghiệp mà còn bao gồm cả đầu tư vào hạ tầng sạc và các đặc quyền cho xe điện tại đô thị.
Đầu năm 2023, chính phủ Trung Quốc đã công bố một gói ưu đãi mới, bao gồm việc miễn giảm thuế trị giá 520 tỷ nhân dân tệ (tương đương 72,3 tỷ USD) trong vòng 4 năm cho các loại xe năng lượng mới (NEV), bao gồm cả xe điện và hybrid sạc ngoài (PHEV). Đây là gói hỗ trợ lớn nhất từng được áp dụng trong lịch sử ngành ôtô Trung Quốc.
Ngược lại, EU đã chọn cách tiếp cận linh hoạt hơn, cho phép mỗi quốc gia thành viên tự chủ xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp với điều kiện kinh tế và ưu tiên riêng. Tính đến năm 2023, tất cả 27 quốc gia thành viên EU đã áp dụng ít nhất một hình thức hỗ trợ cho tiêu dùng xe điện.
Đức đã triển khai chương trình hỗ trợ lên tới 9.000 euro/xe, cùng với việc miễn thuế lưu hành trong 10 năm và đầu tư hàng tỷ euro vào mạng lưới trạm sạc. Pháp cũng có chương trình hỗ trợ người tiêu dùng với mức trợ cấp từ 4.000-7.000 euro, tùy theo thu nhập và giá trị xe.
Dù các quốc gia thành viên EU áp dụng các phương pháp riêng biệt, nhưng mục tiêu chung là đẩy mạnh việc chuyển đổi sang giao thông xanh vẫn được duy trì. Sau đại dịch Covid-19, EU đã phân bổ khoảng 140 tỷ euro, tương đương 20% ngân sách phục hồi NextGenerationEU, cho các sáng kiến thuộc Thỏa thuận Xanh châu Âu (European Green Deal), trong đó có sự phát triển của xe điện.
Một phần quan trọng của nguồn lực này được sử dụng thông qua các chương trình như Horizon Europe, Quỹ Đổi mới (Innovation Fund) và Quỹ Phát triển Khu vực (ERDF), tập trung vào phát triển công nghệ pin – một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng xe điện.
Hiện tại, thế giới đang chứng kiến một cuộc đua đầy thách thức và tốn kém giữa các quốc gia trong việc phát triển ngành công nghiệp xe điện. Trung Quốc đang dẫn đầu về đầu tư và tốc độ phát triển, trong khi EU chọn cách tiếp cận linh hoạt và đồng bộ giữa các quốc gia thành viên. Mục tiêu cuối cùng của tất cả là giảm thiểu tác động môi trường và định hình lại tương lai của ngành giao thông vận tải toàn cầu.
