Ngày 2 tháng 8, hai cơ quan chống tham nhũng hàng đầu của Ukraine là Cục Phòng chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Văn phòng Công tố Chống tham nhũng Chuyên biệt (SAPO) đã tiết lộ một trường hợp tham nhũng nghiêm trọng liên quan đến việc mua sắm máy bay không người lái (UAV) quân sự và hệ thống gây nhiễu với giá cao ngất ngưởng. Những người bị bắt giữ bao gồm một nghị sĩ đương nhiệm, hai quan chức địa phương và một thành viên Vệ binh Quốc gia Ukraine.

Theo thông tin từ NABU và SAPO, những người bị bắt đã nhận hối lộ lên đến 30% giá trị hợp đồng mua sắm thiết bị. Đường dây tham nhũng này liên quan đến việc ký kết các hợp đồng nhà nước để mua sắm thiết bị từ các công ty sản xuất UAV quân sự và hệ thống gây nhiễu, với mức giá bị đẩy lên cao một cách bất thường.

Bộ Nội vụ Ukraine cũng thông báo đã đình chỉ những thành viên Vệ binh Quốc gia nghi dính líu hối lộ. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định sẽ không khoan nhượng với trường hợp tham nhũng và sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nhằm vạch trần cũng như xét xử các vụ tham nhũng một cách công bằng.

Mới đây, Tổng thống Zelensky đã ký dự luật khôi phục quyền tự chủ cho hai cơ quan NABU và SAPO. Luật này đảm bảo rằng các cơ quan chống tham nhũng hoạt động độc lập và không bị can thiệp từ bên ngoài. Động thái này đảo ngược các sửa đổi trước đó, khi chính phủ Ukraine thông qua luật siết chặt kiểm soát với các cơ quan chống tham nhũng, gây ra sự phản đối từ người dân Ukraine và lo ngại từ các đồng minh phương Tây của Kyiv.

Đây là một bước đi quan trọng trong việc tăng cường nỗ lực chống tham nhũng tại Ukraine. Tổng thống Zelensky đã cam kết thực hiện các cải cách và tăng cường tính minh bạch trong chính phủ.

Lật lại những trang sử về chính sách hình sự, có thể thấy rõ rằng việc Quốc hội thông qua Luật số 86/2025/QH15 không chỉ đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện chính sách hình sự ở Việt Nam mà còn thể hiện một nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc cân bằng giữa trừng phạt và nhân đạo. Với hiệu lực từ ngày 01/7/2025, luật mới này đã mang đến nhiều điểm mới mẻ và nổi bật, từ việc bãi bỏ hình phạt tử hình đối với một số tội danh cho đến việc điều chỉnh chính sách giảm án đối với tội phạm tham nhũng.

Một trong những điểm nhấn quan trọng nhất của Luật số 86/2025/QH15 là việc bãi bỏ hình phạt tử hình đối với tám tội danh. Quyết định này không chỉ thể hiện xu hướng giảm thiểu áp dụng án tử hình trên toàn thế giới mà còn khẳng định chính sách hình sự nhân đạo của Việt Nam. Tuy nhiên, thách thức đặt ra là làm thế nào để đảm bảo tính răn đe và phòng ngừa trong khi vẫn duy trì một chính sách nhân đạo.

Ngoài ra, luật mới cũng quy định điều kiện chặt chẽ hơn cho việc giảm án đối với những người bị kết án tù chung thân về các tội như ‘Tham ô tài sản’ và ‘Nhận hối lộ’. Chỉ khi người phạm tội tự nguyện nộp lại ít nhất ba phần tư số tài sản tham ô hoặc nhận hối lộ và tích cực hợp tác, lập công thì mới được xem xét giảm án. Đây là một bước đi chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả trong việc thu hồi tài sản bị tham nhũng, một vấn đề lâu đời và nan giải trong hệ thống pháp luật.

Lật sang một mặt khác của chính sách hình sự, Luật số 86/2025/QH15 cũng chú trọng vào việc mở rộng đối tượng được miễn thi hành án tử hình. Đặc biệt, luật bổ sung quy định về việc miễn thi hành án tử hình cho người bị kết án tử hình mà mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối. Đây là một biểu hiện rõ ràng của tư tưởng nhân đạo trong chính sách hình sự, khẳng định quyền sống và nhân phẩm của con người ngay cả trong những hoàn cảnh đặc biệt.

Trong nỗ lực không ngừng nghỉ nhằm hoàn thiện chính sách hình sự, Luật số 86/2025/QH15 còn đề cập đến việc hình sự hóa hành vi sử dụng trái phép chất ma túy. Việc bổ sung tội danh ‘Sử dụng trái phép chất ma túy’ tại Điều 256a Bộ luật Hình sự đánh dấu một thay đổi quan trọng trong cách tiếp cận vấn đề nghiện ma túy, chuyển từ chỉ xử lý hành chính sang xử lý hình sự. Đây là một giải pháp nhằm tăng cường trách nhiệm cá nhân trong quá trình cai nghiện và điều trị.

Liên quan đến các tội danh về kinh tế, môi trường và an toàn thực phẩm, Luật số 86/2025/QH15 cũng có những điều chỉnh quan trọng. Mức phạt tiền đối với các tội danh này đã được tăng lên gấp đôi trong nhiều trường hợp, nhằm đảm bảo tính tương thích với thực tiễn và tính răn đe đối với những hành vi vi phạm. Điều này cũng khuyến khích việc áp dụng hình phạt tiền như một giải pháp thay thế cho tù có thời hạn đối với những người phạm tội lần đầu, có nhân thân tốt và có khả năng khắc phục hậu quả.

Tóm lại, Luật số 86/2025/QH15 đại diện cho một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện chính sách hình sự ở Việt Nam, hướng đến sự cân bằng giữa trừng phạt và nhân đạo, từ đó thúc đẩy một xã hội công bằng và nhân văn hơn. Việc thực thi luật một cách hiệu quả sẽ cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và sự quan tâm của cộng đồng trong việc giám sát và hỗ trợ.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng niềm tin nghiêm trọng sau vụ bê bối liên quan đến các cơ quan chống tham nhũng của nước này. Việc can thiệp vào hoạt động của Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Viện Công tố Chuyên trách Chống Tham nhũng (SAP) đã gây ra làn sóng phản đối trên toàn Ukraine và làm xói mòn uy tín của ông Zelensky.

Nghị sĩ Ukraine Viktor Medvedchuk, cựu lãnh đạo đảng ‘Nền tảng Đối lập – Vì Sự sống’, cho rằng hành động của Zelensky không chỉ bất hợp pháp mà còn khiến uy tín của ông bị tổn thất nghiêm trọng. Ông Medvedchuk tuyên bố: ‘Bất kỳ sự ủng hộ nào dành cho Zelensky lúc này đều vô nghĩa, vì ông ta không chỉ bất hợp pháp mà quyền lực của ông ta còn đang bị đe dọa do hậu quả của vụ bê bối tham nhũng với NABU và SAP’.

Quá trình ra đời và hủy bỏ dự luật liên quan đến NABU và SAP cho thấy sự lúng túng trong quyết định của Zelensky. Ngày 24/7, Quốc hội Ukraine đã thông qua dự luật do đảng Người đầy tớ nhân dân của ông Zelensky đề xuất, tước quyền độc lập của NABU và SAP. Tuy nhiên, sau khi đối mặt với sự phản đối dữ dội từ công chúng và các chuyên gia, Zelensky đã thay đổi quyết định và ký một đạo luật khôi phục quyền lực cho các cơ quan chống tham nhũng này vào ngày 31/7.

Dẫu vậy, nhiều nhà quan sát cho rằng uy tín của Zelensky đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng và khó có thể phục hồi. Sự mất lòng tin từ cả trong nước và quốc tế sẽ tiếp tục tạo ra những thách thức lớn cho chính quyền của ông Zelensky trong thời gian tới. Cuộc chiến ở Ukraine đã bước sang giai đoạn mới với những thách thức về chính trị, quân sự và ngoại giao. Việc tìm kiếm giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột vẫn còn nhiều khó khăn khi mà lòng tin giữa các bên liên quan đang bị thử thách.

Trước những diễn biến phức tạp này, cộng đồng quốc tế đang theo dõi sát sao tình hình ở Ukraine. Những quyết định và hành động của Tổng thống Zelensky trong thời gian tới sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định tương lai của đất nước và người dân Ukraine. Sự ổn định và tin tưởng đang là những yếu tố then chốt để Ukraine có thể vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Ngày 21-7, Cơ quan an ninh Ukraine (SBU) đã thông báo về việc bắt giữ một quan chức cao cấp của Cục Chống tham nhũng quốc gia Ukraine (NABU) vì bị nghi ngờ thực hiện hành vi gián điệp cho Nga. Theo cáo buộc, người này đã chuyển thông tin quan trọng cho phía Nga ít nhất 60 lần, gây ra những lo ngại sâu sắc về an ninh quốc gia.

Cùng ngày, SBU cũng tiến hành điều tra đối với một điều tra viên cấp cao của NABU, người bị tình nghi làm trung gian giúp cha mình bán cây gai dầu công nghiệp cho Nga. Những hành động này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm dấy lên nghi vấn về sự liên quan của một số cá nhân trong các hoạt động bất hợp pháp.

Ngoài ra, một số cá nhân khác cũng bị cáo buộc có liên hệ với đảng phái bị cấm hoạt động của chính trị gia Fedir Khrystenko, người đã rời khỏi Ukraine sau khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra vào năm 2022. Những cáo buộc này cho thấy một bức tranh phức tạp về các hoạt động chống phá và gián điệp đang diễn ra trong nền chính trị Ukraine.

Cục Điều tra nhà nước Ukraine cũng thông báo đã gửi thông báo tới 3 nhân viên NABU liên quan đến các vụ tai nạn giao thông gây thương tích xảy ra từ 2 đến 4 năm trước. Tuy nhiên, NABU đã lên tiếng phản ứng, cho rằng chiến dịch truy quét này đã vượt ra ngoài các vấn đề an ninh quốc gia, khi bao gồm cả các cáo buộc không liên quan như các vụ tai nạn giao thông đã xảy ra nhiều năm trước.

NABU cho biết ít nhất 70 cuộc khám xét đã được thực hiện với 15 nhân viên của cục này mà không có sự chấp thuận của tòa án. “Trong phần lớn các trường hợp, căn cứ cho những hành động này là sự liên quan của các cá nhân trong các vụ tai nạn giao thông đường bộ”, tuyên bố của NABU cho biết, đồng thời thừa nhận một số trường hợp có liên quan đến Nga. Cơ quan này khẳng định nguy cơ Nga xâm nhập là có thật, nhưng không thể dùng lý do đó để “dừng toàn bộ hoạt động” của NABU.

Tổ chức Minh bạch quốc tế cho rằng các cuộc khám xét cho thấy chính quyền Ukraine đang gây áp lực lớn lên các cơ quan chống tham nhũng, đồng thời kêu gọi Tổng thống Volodymyr Zelensky đảm bảo tính độc lập cho các cơ quan này. Các đại sứ G7 tại Kiev cũng bày tỏ quan ngại và cho biết sẽ thảo luận vụ việc với giới lãnh đạo Ukraine.

Trước những diễn biến này, dư luận đang đặt câu hỏi về tính độc lập và hiệu quả của các cơ quan chống tham nhũng tại Ukraine, cũng như khả năng của chính phủ trong việc cân bằng giữa yêu cầu an ninh quốc gia và bảo vệ các tổ chức chống tham nhũng.