Tình trạng ô nhiễm môi trường do vứt rác thải sinh hoạt không đúng nơi quy định đang trở thành vấn đề đáng báo động tại khu vực trung tâm TP Cần Thơ. Để giải quyết vấn đề này, các địa phương đã tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân bỏ rác đúng nơi quy định, lắp đặt thùng rác công cộng và tổ chức lại hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý và tái chế rác thải sinh hoạt.

Trong nỗ lực xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp, mới đây, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phường Tân An (TP Cần Thơ) đã phối hợp với các đơn vị tổ chức Chương trình ‘Sống trong lành – Đổi rác lấy quà, chung tay bảo vệ môi trường năm 2025’. Sự kiện này đã thu hút đông đảo học sinh, đoàn viên thanh niên và người dân tham gia, với trên 1.800 đoàn viên thanh niên, học sinh và người dân tham gia đổi rác lấy quà với trên 2.500 phần quà được trao tặng.

Chương trình trên là một trong những hoạt động mà Đoàn phường Tân An triển khai thực hiện để góp phần giải quyết vấn đề rác thải sinh hoạt, đặc biệt là rác thải nhựa đang đặt ra nhiều áp lực lớn, gây ảnh hưởng không nhỏ đến cảnh quan đô thị, hệ thống thoát nước và chất lượng cuộc sống. Thông qua hoạt động này, tuổi trẻ Đoàn phường Tân An mong muốn tạo ấn tượng đẹp và sức lan tỏa rộng rãi về hoạt động bảo vệ môi trường.

Tại các phường trung tâm TP Cần Thơ, để góp phần xây dựng đô thị sạch, đẹp, an toàn, thời gian qua, các phường đã tăng cường thực hiện công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn. Điển hình như phường Ninh Kiều, Tân An, An Bình, Cái Khế đã phối hợp với đơn vị công ích thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt đến nhà máy xử lý bình quân khoảng 310 tấn/ngày.

UBND các phường trung tâm thành phố cũng yêu cầu cán bộ chuyên trách, đơn vị chức năng thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về trật tự đô thị, trật tự xây dựng và vệ sinh môi trường trên địa bàn, trong đó đặc biệt quan tâm các vấn đề về vệ sinh môi trường, đảm bảo mỹ quan đô thị.

Thời gian qua, tại các phường trung tâm TP Cần Thơ cũng được triển khai nhiều công trình, dự án thu gom, xử lý rác thải bảo vệ môi trường, góp phần xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp hơn. Điển hình là Dự án ‘Thu gom tự động rác nổi trên sông TP Cần Thơ’ do Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) TP Cần Thơ phối hợp với Tổ chức Làm sạch biển (TOC) của Hà Lan triển khai thực hiện.

Theo Sở NN&MT TP Cần Thơ, sau một thời gian đi vào hoạt động, các dự án thu gom rác nổi tại một số tuyến sông, kênh rạch trên địa bàn các phường trung tâm đã thu gom được hàng trăm tấn rác thải nhựa trôi nổi, góp phần giữ vệ sinh trên các dòng sông.

Đến cuối năm 2025, Sở NN&MT TP Cần Thơ tiếp tục phối hợp với địa phương triển khai hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn thành phố bảo đảm phù hợp với các quy định của Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn của Bộ NN&MT, UBND thành phố.

Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Food đã đưa ra bằng chứng cho thấy việc xử lý rác thải thực phẩm thông qua các phương pháp như ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí hoặc tái chế làm thức ăn chăn nuôi có thể giảm thiểu đáng kể lượng khí nhà kính phát thải ra môi trường. Hiện tượng lãng phí thực phẩm đang trở nên nghiêm trọng khi gần một phần ba lượng thực phẩm sản xuất ra không được tiêu thụ mà bị lãng phí, gây ra tổn thất lớn về đất đai, nước và năng lượng.

Rác thải thực phẩm không chỉ là một vấn đề về lãng phí tài nguyên mà còn là nguồn phát thải khí metan, một loại khí nhà kính có khả năng làm ấm Trái đất gấp 80 lần so với CO₂ trong vòng 20 năm. Khi bị chôn lấp trong điều kiện yếm khí, rác thải thực phẩm phát thải khí metan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Để giải quyết vấn đề này, các nhà nghiên cứu đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện dựa trên dữ liệu từ 91 nghiên cứu thực địa tại 29 quốc gia.

Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá ba phương pháp xử lý rác thải thực phẩm, bao gồm ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí để sản xuất biogas phục vụ cho việc sản xuất năng lượng tái tạo, và tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi. Nhóm nghiên cứu, bao gồm 60 nhà khoa học, đã đưa ra những đánh giá cụ thể về hiệu quả của từng phương pháp trong việc giảm phát thải khí nhà kính.

Theo Giáo sư Zhengxia Dou, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, các quốc gia có hệ thống sản xuất và tiêu dùng lương thực thực phẩm lớn như Trung Quốc, Mỹ và Liên minh châu Âu là những điểm nóng phát thải methane từ chôn lấp rác thực phẩm. Nếu các quốc gia này chấm dứt hình thức xử lý này, lượng phát thải có thể giảm tương đương với khí methane mà gần 9 triệu con bò sữa thải ra.

Phương pháp tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tiết kiệm tài nguyên. Ví dụ, nếu Trung Quốc tái chế rác thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi, có thể giảm được hơn 5% diện tích đất trồng đậu tương và ngô, những loại cây chủ lực dùng làm thức ăn chăn nuôi. Diện tích này có thể được chuyển đổi sang sản xuất lương thực cho con người hoặc phục vụ mục đích bảo tồn.

Tái chế rác thực phẩm được xem là một giải pháp khả thi, chi phí thấp và đã được kiểm chứng ngoài thực tế. Hơn nữa, nó mang lại nhiều lợi ích cùng lúc, vừa giảm phát thải, vừa tiết kiệm tài nguyên. Tuy nhiên, để thực hiện giải pháp này hiệu quả, không chỉ cần chính sách hỗ trợ từ các quốc gia mà còn cần sự thay đổi từ mỗi người tiêu dùng. Giảm lãng phí thực phẩm cần bắt đầu ngay từ trong bếp của mỗi gia đình, thông qua việc lập kế hoạch mua sắm, bảo quản và sử dụng thực phẩm một cách hợp lý.

Như vậy, việc xử lý và tái chế rác thải thực phẩm không chỉ góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu mà còn giúp sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả. Sự thay đổi nhỏ trong thói quen hàng ngày của mỗi người có thể tạo ra tác động lớn khi nhân lên với cộng đồng. Vì vậy, hãy bắt đầu ngay từ những hành động đơn giản để giảm thiểu lãng phí thực phẩm và bảo vệ môi trường.

Ngành bao bì hiện đang đối mặt với những thách thức lớn trong việc chuyển đổi xanh, không chỉ từ yêu cầu của luật pháp trong nước mà còn từ nhu cầu tiêu dùng bền vững và các tiêu chuẩn quốc tế. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải thực hiện những thay đổi mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu tái chế và giảm thiểu rác thải. Trong bối cảnh đó, Liên minh Tái chế Bao bì Pro Việt Nam đã được thành lập với mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái tái chế đồng bộ và thúc đẩy trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) theo hướng thực chất.

Sau 6 năm hoạt động, Pro Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng kể, như thu gom và tái chế hơn 64.000 tấn bao bì vào năm 2024. Tuy nhiên, ngành tái chế vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. Việc phân loại rác tại nguồn chưa được thực hiện hiệu quả và thiếu chế tài mạnh để khuyến khích phân loại rác là một trong những khó khăn chính. Ngoài ra, các sản phẩm tái chế của Việt Nam cũng gặp khó khăn khi xuất khẩu sang một số thị trường như EU do quy trình chứng nhận phức tạp và yêu cầu kỹ thuật khắt khe.

Để giải quyết những thách thức này, Pro Việt Nam đã đặt ra các mục tiêu và giải pháp cụ thể. Tổ chức này sẽ tập trung mở rộng mạng lưới hợp tác để nâng cao hiệu quả thu gom, tái chế, ứng dụng công nghệ trong phân loại rác và quản lý dữ liệu tái chế. Đồng thời, các doanh nghiệp thành viên sẽ tập trung thiết kế bao bì thân thiện với môi trường, dễ thu gom và tái chế. Mục tiêu của Pro Việt Nam là đến năm 2030, toàn bộ bao bì do các thành viên đưa ra thị trường sẽ được thu gom và tái chế, góp phần thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn.

Một số doanh nghiệp tái chế như Công ty CP Nhựa tái chế Duy Tân đã và đang áp dụng công nghệ mới để tái chế chai nhựa thành sản phẩm mới. Công ty đã xây dựng hệ thống thu gom và tái chế rác thải nhựa, giúp giảm thiểu rác thải nhựa ra môi trường. Tuy nhiên, để kinh tế tuần hoàn phát triển, cần sự phối hợp chặt chẽ của các chính sách, nhà sản xuất, hiệp hội, khối thu gom phi chính thức, cùng với truyền thông và giáo dục cộng đồng.

Nhìn chung, việc chuyển đổi xanh trong ngành bao bì là một quá trình phức tạp và thách thức, đòi hỏi sự tham gia và phối hợp của nhiều bên. Với những nỗ lực và mục tiêu cụ thể, Pro Việt Nam và các doanh nghiệp tái chế đang hướng tới một tương lai bền vững hơn, không chỉ cho ngành bao bì mà còn cho môi trường và kinh tế của Việt Nam.

Thông tin thêm về các hoạt động tái chế của Pro Việt Nam có thể được tìm thấy tại đây và các giải pháp tái chế sáng tạo cho ngành bao bì.

Chị Nguyễn Thị Ngọc My, một cư dân tại Hà Nội, đã đưa ra quyết định táo bạo khi từ bỏ công việc văn phòng ổn định để dành thời gian chăm sóc con cái. Tuy nhiên, chị không chỉ dừng lại ở đó, mà còn khám phá ra một nguồn thu nhập mới và ổn định, lên đến hàng chục triệu đồng mỗi tháng, nhờ vào việc kinh doanh brooch (ghim cài áo) thủ công.

Quyết định từ bỏ công việc vốn mang lại thu nhập ổn định để ở nhà lo cho con vào năm 2019, chị My bắt đầu hành trình tìm kiếm một nguồn thu nhập mới. Trong thời gian rảnh, chị đã thử làm bánh kem hoa nghệ thuật, nhưng phải tạm ngưng do lý do sức khỏe. Từ đó, chị chuyển sang làm hoa giấy, hoa đất sét và đồ thủ công nhỏ lẻ để bán trang trải thu nhập.

Khi tìm hiểu về lịch sử và kỹ thuật đính kết brooch, chị nhận ra đây cũng là một nhánh nhỏ của thêu – lĩnh vực mà mình có chút nền tảng. Từ kinh nghiệm xử lý chất liệu khi làm bánh, hoa, chị My nảy ra ý tưởng tạo nên những chiếc brooch sinh động, gần gũi và đa dạng nguyên phụ liệu.

Vào năm 2022, chị My thuyết phục chị gái cùng bắt đầu hành trình khởi nghiệp. Đến năm 2023, một người bạn thân từ thời tiểu học của chị cũng tham gia cùng. Cả ba chính thức mở xưởng mang tên ‘Handmade by Mí’. Những ngày đầu, nhóm gặp không ít khó khăn về vốn và nguyên phụ liệu. Nhóm quyết định giữ quy mô vừa phải, mỗi người kiêm nhiệm nhiều công việc để tiết kiệm chi phí.

Theo chị My, thách thức lớn nhất đến từ nguyên vật liệu. Những món phụ kiện nhỏ nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ cao, nguyên liệu lại khan hiếm. Nhóm phải đặt mua lẻ từ nước ngoài như cườm Nhật, kim sa Pháp – Ý, pha lê Swarovski từ Áo, dẫn đến chi phí đội lên đáng kể. Chị My cho biết thị trường Việt Nam vẫn thiếu đơn vị cung cấp nguyên liệu đính kết cao cấp số lượng lớn. Sau gần 3 năm, nhóm mới tìm được một số đầu mối uy tín và định hình được hướng đi phù hợp với mô hình xưởng sáng tạo nhỏ.

Cũng theo chị My, mỗi sản phẩm handmade mất 1-2 ngày để hoàn thành, tùy vào độ khó. Mỗi bộ sưu tập thường gồm khoảng 20-23 mẫu và không sản xuất hàng loạt. Mức giá sản phẩm dao động từ 500.000 – 2.500.000 đồng, thu nhập mỗi tháng khoảng từ 35 – 45 triệu đồng.

Chị My chia sẻ: ‘Người Việt thường ngại những phụ kiện quá cầu kỳ, nên nhóm tập trung vào dòng brooch nhỏ, vừa phải, dễ kết hợp nhưng vẫn giữ sự tinh xảo và độc đáo. Ưu tiên chất lượng và cá tính sáng tạo là điều chúng mình luôn theo đuổi’.

Không chỉ tạo ra sản phẩm, chị My và nhóm còn mang khát khao lan tỏa tình yêu với nghệ thuật đính kết. ‘Chúng mình muốn truyền cảm hứng đến những người trẻ yêu handmade, giúp họ biết thêm về brooch, học hỏi và chia sẻ kiến thức lẫn nhau’, chị nói.

Trong hơn 13 năm qua, Dexter Barsigan đã duy trì cuộc sống cho gia đình mình bằng nghề tái chế rác thải điện tử. Tuy nhiên, công việc này không chỉ mang lại thu nhập cho anh và hàng trăm người trong xóm mà còn đang âm thầm bào mòn sức khỏe của họ. Người đàn ông 47 tuổi đến từ Manila đã bắt đầu cảm nhận được những dấu hiệu đầu tiên của sự ảnh hưởng đến sức khỏe từ ba năm trước.

Các triệu chứng đầu tiên mà anh Barsigan gặp phải bao gồm đôi tay đau nhức và mắt mờ dần. Tình trạng này ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn, đến mức có những ngày anh chỉ có thể ngồi nhìn vợ và con mình làm việc thay vì trực tiếp tham gia vào công việc tái chế. Anh Barsigan là một trong hàng trăm “mambabaklas” – những người chuyên rã phế liệu điện tử để lấy các kim loại có giá trị như niken, nhôm và đồng.

Đối với anh Barsigan và nhiều người khác trong nghề này, công việc tái chế rác thải điện tử không chỉ là một cách để kiếm sống mà còn là nguồn thu nhập duy nhất cho gia đình họ. “Việc này giúp chúng tôi có cơm ăn, cho con đi học”, anh Barsigan nói trong khi đang làm việc trên con phố Onyx, một nơi tập trung hàng trăm người cùng nghề. Con phố này như một “xóm tái chế” nhộn nhịp, nơi mà rác thải điện tử được biến thành những nguyên liệu có ích cho cuộc sống hàng ngày.

Ở khu vực này, những “mambabaklas” như anh Barsigan thường xuyên tiếp xúc với các loại rác thải điện tử nguy hiểm mà không có đủ thiết bị bảo hộ lao động phù hợp. Điều này làm tăng nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của họ, từ các vấn đề về hô hấp đến những ảnh hưởng lâu dài khác do tiếp xúc với các chất độc hại.

Một trong những vấn đề đáng quan ngại nhất trong công việc này là việc thiếu kiến thức và nhận thức về các rủi ro đối với sức khỏe cũng như những biện pháp phòng ngừa cần thiết. Rác thải điện tử chứa nhiều chất độc hại như chì, thủy ngân và cadmium, có thể gây ra những tác động tiêu cực lâu dài lên sức khỏe nếu không được xử lý đúng cách.

Mặc dù có những rủi ro tiềm ẩn, nhiều “mambabaklas” vẫn tiếp tục công việc này vì họ không có lựa chọn thay thế nào khác. Trong một thành phố như Manila, nơi mà tỷ lệ thất nghiệp cao và cơ hội việc làm hạn chế, công việc tái chế rác thải điện tử có thể được xem như một giải pháp tạm thời cho những người lao động nghèo.

Nhìn vào tương lai, vấn đề sẽ tiếp tục tồn tại đối với hàng trăm “mambabaklas” và gia đình họ nếu không có sự hỗ trợ từ các tổ chức bảo vệ lao động và chính quyền địa phương. Sự hỗ trợ và can thiệp kịp thời là rất quan trọng để giúp giảm thiểu các rủi ro sức khỏe và bảo vệ quyền lợi của những người lao động trong ngành tái chế rác thải điện tử.

chinh-sach-lao-dong