Bắc Cực, một vùng đất từng được xem là xa lạ đối với ngành du lịch thế giới, giờ đây đã trở thành điểm đến hấp dẫn và độc đáo cho nhiều du khách. Sự gia tăng nhu cầu khám phá vùng đất tận cùng của Trái đất đã dẫn đến sự bùng nổ du lịch Bắc Cực trong những năm gần đây, đặc biệt là sau đại dịch COVID-19. Du khách tìm kiếm trải nghiệm biệt lập, gần gũi với thiên nhiên và khám phá những cảnh quan độc đáo.

Theo Hiệp hội Du thuyền Bắc Cực (AECO), lượng khách du lịch đến khu vực này đã tăng gấp ba lần trong vòng một thập kỷ. Mùa hè năm 2024, hơn 30.000 du khách đã đặt chân tới quần đảo Svalbard của Na Uy, một trong những cửa ngõ vào Bắc Cực. Các chuyến du thuyền hạng sang đã kín chỗ từ nhiều tháng trước, với mức giá lên tới 30.000 USD/người cho hành trình 10 ngày.

Trên mạng xã hội, hình ảnh về Bắc Cực với những chú gấu trắng, vệt hoàng hôn đỏ rực trên nền tuyết và cực quang rực rỡ đã thu hút hàng triệu lượt yêu thích. Tuy nhiên, trước đây, Bắc Cực chủ yếu là đích đến của các nhà khoa học, nhà báo hoặc những nhà thám hiểm được đào tạo kỹ lưỡng.

Sự phát triển của công nghệ và hạ tầng du lịch đã làm cho chuyến đi vùng cực trở nên dễ tiếp cận hơn. Các tàu phá băng hiện đại với phòng hạng sang, nhà hàng 5 sao và phòng gym cho phép du khách tận hưởng tiện nghi như khách sạn giữa đại dương băng giá. Một số công ty còn cung cấp dịch vụ trực thăng bay qua Bắc Cực hay lặn xuống dưới lớp băng bằng tàu ngầm cá nhân.

Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đang góp phần thúc đẩy sự bùng nổ du lịch Bắc Cực. Nhiệt độ trung bình tại Bắc Cực đã tăng gấp đôi mức trung bình toàn cầu trong 50 năm qua, khiến lớp băng tan sớm và tan nhiều hơn vào mùa hè. Điều này đồng nghĩa với việc các tuyến đường hàng hải vốn bị băng bao phủ giờ đây có thể được khai thác cho du lịch trong thời gian dài hơn mỗi năm.

Nhưng cũng vì thế, Bắc Cực đang đối mặt với những hệ lụy môi trường nghiêm trọng. Các loài động vật như gấu trắng, cáo tuyết và hải cẩu đang mất dần môi trường sống. Tiếng ồn và khí thải từ du thuyền làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển. Du lịch không kiểm soát có thể đẩy nhanh sự suy giảm đa dạng sinh học tại Bắc Cực trong vòng 20 năm tới.

Dù chi phí cao, du lịch Bắc Cực vẫn hấp dẫn tầng lớp giàu có bởi sự khan hiếm và độc đáo. Tuy nhiên, nhiều du khách bắt đầu đặt câu hỏi về tác động môi trường của chuyến đi. Một số hãng du lịch đã chủ động thực hiện các biện pháp giảm thiểu tác động môi trường, như dùng nhiên liệu ít phát thải, giới hạn số lượng khách và hợp tác với cộng đồng bản địa để phát triển du lịch bền vững.

Để bảo vệ môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững của du lịch Bắc Cực, các chuyên gia kêu gọi các quốc gia Bắc Cực cần nhanh chóng thiết lập khung pháp lý nghiêm ngặt cho du lịch vùng cực. Việc cấp phép hạn chế, kiểm soát tuyến đường, giới hạn số tàu trong khu vực và thu phí môi trường là những biện pháp cấp thiết. Du lịch Bắc Cực không chỉ là một cơn sốt thời thượng, mà còn phản ánh khát khao khám phá của con người trong thời đại biến đổi.

Du lịch mạo hiểm đang trở thành một trong những hình thức du lịch được ưa chuộng trên toàn thế giới, với tốc độ phát triển nhanh chóng và mang lại lợi nhuận lớn. Tuy nhiên, tại Việt Nam, sự phát triển của loại hình du lịch này đang diễn ra một cách nóng vội và đã xảy ra nhiều tai nạn đáng tiếc.

Cục Du lịch quốc gia Việt Nam cho biết, nước ta có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch mạo hiểm nhờ vào địa hình đa dạng gồm núi, biển, rừng và hệ thống sông suối phong phú. Các loại hình du lịch mạo hiểm đang được khai thác tại Việt Nam bao gồm trekking, leo núi, dù lượn, khám phá hang động, lặn biển… Tuy nhiên, gần đây, một số vụ tai nạn liên quan đến du lịch mạo hiểm đã xảy ra, gây lo ngại về vấn đề quản lý, vận hành, cứu hộ, cứu nạn khi du khách gặp rủi ro, sự cố.

Điển hình như vụ một du khách tại TP. Hồ Chí Minh bị rơi xuống rừng rậm rạp và tử vong khi tham gia trải nghiệm bay dù lượn tại bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng. Trước đó, nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng khác đã xảy ra như du khách nước ngoài tử nạn khi khám phá thác Datanla tại Lâm Đồng năm 2016, du khách Ba Lan và hướng dẫn viên người Việt thiệt mạng vì tham gia trò chơi mạo hiểm tại thác Hang Cọp, Đà Lạt năm 2017…

Các chuyên gia cho rằng, để đảm bảo an toàn cho du khách, cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc. Ngoài ra, chính quyền địa phương cần tổ chức khảo sát, đánh giá, quy hoạch lại những điểm du lịch mạo hiểm, đồng thời ban hành các quy định cụ thể về quản lý, tổ chức kinh doanh dịch vụ trong du lịch mạo hiểm.

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội, cho rằng các đơn vị được cấp phép kinh doanh, tổ chức du lịch mạo hiểm cần phải có năng lực tổ chức, đào tạo đội ngũ nhân viên, hướng dẫn viên các kỹ năng đặc thù về xử lý tình huống, cứu hộ…

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam, cũng cho rằng, mặc dù du lịch mạo hiểm được ưa chuộng trên thế giới và có tốc độ phát triển rất nhanh, mang lại lợi nhuận rất lớn, nhưng việc phát triển loại hình này tại các địa phương ở Việt Nam còn nóng vội và đã xảy ra những tai nạn đáng tiếc. Ông đề xuất cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc.

Liên quan đến hoạt động du lịch mạo hiểm, tại cuộc họp báo thường kỳ quý II/2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ông Phạm Văn Thủy, Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, đã yêu cầu các địa phương, đơn vị siết chặt quy trình quản lý; thường xuyên có cảnh báo thiên tai, thời tiết; nâng cao kỹ năng cứu hộ bảo đảm an toàn cho du khách.

Ông Thủy cũng nhấn mạnh rằng, để đảm bảo an toàn cho du khách, các đơn vị kinh doanh du lịch mạo hiểm cần phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện về an toàn, cứu hộ, cứu nạn. Cơ quan chức năng sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Trước những tai nạn đáng tiếc xảy ra trong thời gian gần đây, du lịch mạo hiểm tại Việt Nam cần được quản lý và phát triển một cách bền vững, đảm bảo an toàn cho du khách và phát triển ngành du lịch một cách lâu dài.

Tỉnh Tây Ninh đang tích cực triển khai các biện pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành du lịch, thông qua việc khảo sát thực tế các điểm du lịch và di tích trên địa bàn. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đã tổ chức một đoàn khảo sát để đánh giá tình hình và tìm cách tháo gỡ khó khăn trong công tác quản lý và khai thác các địa điểm này.

Đoàn khảo sát đã đến làm việc tại một số điểm tiêu biểu bao gồm Công viên Tượng đài tỉnh, Khu lưu niệm – đền thờ Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Khu vui chơi Vân Lại Viên, Khu di tích Ngã Tư Đức Hòa và khu du lịch sinh thái Mỹ Quỳnh Safari. Tại mỗi địa điểm, đoàn công tác đã gặp gỡ đại diện các đơn vị quản lý để lắng nghe những ý kiến phản ánh về thực trạng, bao gồm các vấn đề liên quan đến bảo tồn di tích, bảo trì cơ sở vật chất, thiếu hụt nhân sự chuyên môn, hoạt động quảng bá còn hạn chế và sự thiếu kết nối giữa các điểm đến.

Ông Trần Anh Minh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh, đã phát biểu đánh giá cao sự chủ động và nỗ lực của các đơn vị trong việc duy trì và phát triển hoạt động du lịch. Ông cũng nhấn mạnh định hướng trong thời gian tới là tiếp tục rà soát, hỗ trợ các địa phương tháo gỡ khó khăn, tăng cường liên kết để phát huy hiệu quả tiềm năng du lịch của tỉnh. Sở sẽ tập trung xây dựng các giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch, đẩy mạnh xúc tiến quảng bá và phát triển bền vững hệ thống di tích gắn với du lịch. Mục tiêu là từng bước khẳng định vị thế của Tây Ninh như một điểm đến hấp dẫn, giàu bản sắc và chuyên nghiệp trên bản đồ du lịch Việt Nam.