Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng được dư luận quan tâm. Một bên ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích, trong khi một bên khác phản đối, cho rằng những di tích này là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.

Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ điển hình về việc thu phí tham quan di tích lịch sử. Nơi đây cách Hà Tĩnh chỉ 5km và thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích này do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách lại gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.

Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử. Ở nhiều quốc gia, việc thu phí tham quan di tích là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản văn hóa và lịch sử. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận, bởi lẽ các di tích lịch sử được xem là tài sản chung của dân tộc.

Để việc thu phí tham quan di tích lịch sử trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu phí, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Điều này giúp tạo sự tin tưởng từ công chúng và đảm bảo rằng tiền thu được thật sự được sử dụng đúng mục đích.

Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cũng như cư dân địa phương. Việc áp dụng các chính sách này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho các đối tượng yếu thế mà còn thể hiện sự quan tâm và trân trọng của xã hội đối với những đóng góp của họ.

Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé tham quan di tích không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau.

Chỉ khi thực hiện được những điều này, việc thu phí tham quan di tích mới thực sự được xã hội chấp nhận và trở thành một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử.

Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội vừa ban hành văn bản số 3022/SVHTT-QLDSVH, gửi UBND các xã và các đơn vị quản lý di tích, danh thắng trên địa bàn thành phố Hà Nội. Văn bản này nhằm tăng cường phòng chống thiên tai tại các di tích lịch sử – văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Thực hiện Công điện số 3550/CĐ-BVHTTDL ngày 19/7/2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) và chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội về việc tập trung ứng phó với bão số 3 năm 2025, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội yêu cầu các địa phương và đơn vị khẩn trương triển khai các biện pháp phòng, chống và khắc phục hậu quả do bão lũ gây ra.

Cụ thể, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đề nghị UBND các xã, phường thuộc thành phố Hà Nội; Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội; các Ban Quản lý di tích: Di tích Danh thắng Hà Nội, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Nhà tù Hoả Lò chỉ đạo các phòng, ban chức năng triển khai nghiêm túc chỉ đạo của Bộ VHTTDL và thành phố về công tác ứng phó bão số 3.

Các địa phương và đơn vị cần kiểm tra, rà soát hệ thống cấp điện trong di tích; chủ động triển khai phương án bảo vệ các di tích lịch sử – văn hoá trên địa bàn quản lý; tạm dừng các hoạt động vui chơi, giải trí, du lịch trong thời gian có cảnh báo lũ.

Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cũng yêu cầu các địa phương tăng cường hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai, tránh xảy ra sự cố tại các di tích nhằm hạn chế tối đa thiệt hại do bão lũ gây ra. Các địa phương cần lập sơ đồ vị trí, danh mục thống kê các di vật, hiện vật bị hư hại sau khi sự cố xảy ra, làm cơ sở đối chiếu, phục hồi, khắc phục hậu quả và xác định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan (nếu có).

Đặc biệt, đối với các di tích đã xuống cấp, đặc biệt là các di tích xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ sụp đổ, nằm gần sông, hồ cần có biện pháp phòng chống thiên tai, ngập lụt. Đối với các di tích đang hạ giải hoặc đang trong quá trình thi công, cần có biện pháp bảo vệ hiệu quả để tránh thiệt hại do bão lũ gây ra, bảo đảm an toàn trong suốt thời gian tu bổ, tôn tạo di tích.

Với các di tích ven sông, cần chủ động theo dõi sát diễn biến lũ qua các phương tiện thông tin đại chúng và thông báo từ chính quyền địa phương, bộ, ngành liên quan để kịp thời có biện pháp bảo đảm an toàn về người và tài sản; phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan triển khai các phương án ứng phó lũ; chuẩn bị đầy đủ lực lượng, phương tiện, vật tư để di dời hiện vật, đồ thờ tự, tài liệu quan trọng đến nơi an toàn; tổ chức khắc phục hậu quả theo hướng dẫn của các cấp có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, Sở yêu cầu các địa phương, đơn vị thực hiện các biện pháp đảm bảo vệ sinh môi trường như: duy trì quét dọn vệ sinh thường xuyên tại di tích; bố trí điểm thu gom, vận chuyển rác thải đúng quy định; đảm bảo cảnh quan di tích xanh, sạch, đẹp.

Đồng thời, các địa phương cần tiếp tục chỉ đạo các đơn vị liên quan tăng cường công tác bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn, nhằm ổn định tình hình liên quan đến hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng tại di tích; kiểm tra, hướng dẫn, tuyên truyền các tổ chức, cá nhân, Tiểu ban Quản lý di tích thực hiện tốt công tác phòng cháy, chữa cháy, phòng chống thiên tai và việc tu bổ, phục hồi di tích đúng quy định của Luật Di sản văn hóa và các quy định pháp luật hiện hành.