Trong thời đại số hóa hiện nay, trẻ em đang trở thành mục tiêu hàng đầu của những kẻ lừa đảo tinh vi. Những thủ thuật thao túng tâm lý được sử dụng để dẫn dắt trẻ vào bẫy lừa đảo ngày càng tăng. Để bảo vệ con cái một cách thực chất, phụ huynh cần thay đổi cách nhìn nhận và trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết để đối mặt với những thách thức này.

Phó giáo sư Phạm Mạnh Hà, chuyên gia ngành tâm lý học tại Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, cảnh báo rằng không đứa trẻ nào an toàn tuyệt đối trước những thủ thuật thao túng tâm lý tinh vi. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng kịch bản tinh vi, đánh trúng vào tâm lý yếu điểm của từng đối tượng. Theo ông, có 4 thủ thuật thao túng tâm lý phổ biến mà các đối tượng thường sử dụng: ‘Tội phạm hóa’, ‘Cô lập’, ‘Khẩn cấp’, và ‘Bình thường hóa’. Những thủ thuật này được thiết kế như một kịch bản hoàn chỉnh, nhằm làm trẻ mất phương hướng, hoảng loạn, và hoàn toàn phụ thuộc vào kẻ thao túng.

Để hiểu vì sao một đứa trẻ dễ bị dẫn dắt, cần xem xét tổng thể từ đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh gia đình đến các mối quan hệ xung quanh. Trẻ ở độ tuổi phát triển chưa có khả năng đánh giá rủi ro hoàn chỉnh, dễ tin người, nhất là khi sợ bị người lớn la mắng. Những gia đình có xung đột thường xuyên, ly hôn, hoặc khoảng cách thế hệ lớn cũng khiến trẻ khó tìm được điểm tựa tâm lý an toàn. Ngoài ra, các mối quan hệ qua mạng, với tốc độ phát triển nhanh và sự hiện diện ảo, lại mang đến cho trẻ cảm giác được lắng nghe và thấu hiểu – thứ mà trẻ không tìm được từ người thân.

Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có những biểu hiện như thay đổi hành vi đột ngột, lo lắng khi không dùng điện thoại, phụ thuộc quá mức vào một người bạn mới, học tập sa sút, hoặc hay nói dối, giấu diếm. Khi phát hiện những dấu hiệu này, điều quan trọng nhất là không trách phạt, không dò xét, mà cần lắng nghe với thái độ thấu hiểu. Phụ huynh nên xây dựng kênh giao tiếp cởi mở, giúp con cảm thấy an toàn khi chia sẻ. Cần giáo dục con về quyền riêng tư cơ thể, cách nhận diện các chiêu trò thao túng, và kỹ năng nói ‘không’ với những yêu cầu bất thường.

Thay vì cấm đoán, hãy đồng hành cùng con trong không gian mạng, cùng tìm hiểu các xu hướng, trò chuyện về những rủi ro một cách cởi mở. https://www.hanoi.edu.vn/ cũng như nhiều cơ quan giáo dục khác đã cảnh báo về những rủi ro của việc sử dụng internet và mạng xã hội. Đồng thời, các bậc phụ huynh có thể tìm hiểu thêm về những kỹ năng cần thiết để bảo vệ con cái mình tại https://www.scyberware.vn/, một trang web cung cấp các giải pháp an toàn mạng và giáo dục kỹ năng số cho trẻ em.

Trong những trường hợp có dấu hiệu tâm lý kéo dài, cha mẹ nên chủ động tìm đến các chuyên gia tâm lý học đường hoặc chuyên gia giáo dục để được hỗ trợ kịp thời. Không phần mềm kiểm soát thiết bị nào có thể thay thế cho sự hiện diện thực chất của cha mẹ. Lá chắn mạnh nhất trước những kịch bản lừa đảo tinh vi không nằm ở công nghệ, mà nằm ở chính sự kết nối tình cảm, niềm tin và đồng hành của gia đình.

Cô Tô Liên, một giáo viên cấp 3 có 30 năm kinh nghiệm giảng dạy tại Trung Quốc, đã chia sẻ những quan điểm thú vị về việc học sinh ‘khó bảo’ có thể trở thành những người thành công trong tương lai. Với kinh nghiệm chủ nhiệm hàng chục lớp học và tiếp xúc với nhiều thế hệ học sinh, cô Liên đã nhận ra rằng một số học sinh từng bị đánh giá là cá biệt lại đạt được nhiều thành tựu khi trưởng thành.

Cô Liên đưa ra 5 lý do giải thích cho hiện tượng này. Thứ nhất, các học sinh này không phù hợp với cách học truyền thống, nhưng lại giỏi thích nghi với môi trường thực tế. Chúng không giỏi học thuộc, không ngồi yên suốt 45 phút, hoặc thường xuyên đặt câu hỏi gây tranh cãi, nhưng khi bước ra ngoài xã hội, những điểm này lại trở thành lợi thế.

Thứ hai, các em có khả năng quan sát tâm lý và phản ứng của người khác. Những học sinh từng bị nhắc nhở nhiều lần thường rất nhạy với thái độ của giáo viên, bạn bè, người lớn xung quanh. Khả năng quan sát và phản ứng linh hoạt đó giúp các em dễ thích nghi, biết cách điều chỉnh hành vi, biết tạo thiện cảm khi cần thiết.

Thứ ba, các em có động lực mạnh mẽ để khẳng định bản thân. Không ít học sinh từng bị đánh giá thấp lại có tinh thần vượt lên hoàn cảnh rất mạnh mẽ. Các em muốn chứng minh rằng mình có thể thành công theo cách riêng.

Thứ tư, các em có trải nghiệm thất bại sớm nên trưởng thành nhanh hơn. Học sinh bị nhắc nhở nhiều, bị điểm kém, từng bị kỷ luật… là những người va vấp sớm. Những trải nghiệm đó giúp các em rèn luyện sự kiên cường và khả năng ứng phó với nghịch cảnh.

Thứ năm, các em dám thử, dám sai và học hỏi từ chính những sai lầm. Không bị ràng buộc bởi các chuẩn mực khắt khe, một số học sinh cá tính dám thử làm việc từ sớm, thử kinh doanh, thử những con đường ít người chọn. Tìm hiểu thêm về cách mà những học sinh này vượt qua khó khăn và đạt được thành công.

Cô Liên nhấn mạnh rằng, là người làm nghề giáo, cô luôn mong học sinh của mình được phát triển trong môi trường lành mạnh, rèn luyện cả kiến thức và đạo đức. Tuy nhiên, sau nhiều năm quan sát, cô nhận ra rằng việc đánh giá một học sinh chỉ dựa vào thái độ trong lớp hay điểm số chưa hẳn đã phản ánh hết tiềm năng của các em. Mỗi học sinh có một con đường riêng, và sự thành công trong cuộc sống đôi khi đến từ chính những khác biệt từng bị xem là vấn đề. Để biết thêm thông tin về quan điểm của cô Liên, xem thêm bài viết này.

Cô Liên hy vọng rằng, qua những chia sẻ của mình, sẽ giúp các giáo viên và phụ huynh có một cái nhìn mới về những học sinh ‘khó bảo’. Thay vì chỉ tập trung vào việc kỷ luật và giáo điều, chúng ta nên tìm cách phát huy những điểm mạnh và tiềm năng của các em. Bằng cách đó, chúng ta có thể giúp các em phát triển toàn diện và đạt được thành công trong tương lai.

Thời gian gần đây, một loạt vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc ‘online’ và lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã gây ra sự hoang mang trong dư luận xã hội. Các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã lên tiếng về việc cần tăng cường vai trò phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức và kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh.

Theo Tiến sĩ Vũ Thu Hương, một chuyên gia giáo dục và nguyên giảng viên tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với những điều mới mẻ, thích thử thách và khao khát được công nhận. Điều này khiến các em dễ bị lôi cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu. Những kẻ lừa đảo thường lợi dụng sự thiếu kinh nghiệm và sự dễ tin của trẻ em để thực hiện hành vi xấu.

Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, một chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường của Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cho rằng trẻ em thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng, khiến nguy cơ bị tấn công ngày càng gia tăng. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và internet đã tạo ra một môi trường dễ bị tổn thương cho trẻ em.

Thầy Nguyễn Đức Phú, một giáo viên kỹ năng sống tại Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn, ít trò chuyện hoặc thường xuyên áp đặt, các em sẽ cảm thấy cô đơn. Thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ và thấu hiểu. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu và kiên nhẫn lắng nghe, là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em.

Để bảo vệ trẻ, các chuyên gia khuyến nghị nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh kỹ năng tự vệ thiết yếu trong thời đại số. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa. Sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh là rất quan trọng.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con trẻ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu. Sự chung tay này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục toàn diện, nhất là trong việc trang bị kỹ năng phòng tránh và ứng phó với các tình huống rủi ro trực tuyến.

Trong bối cảnh công nghệ số đang phát triển không ngừng, việc nâng cao nhận thức và kỹ năng cho trẻ em là rất cần thiết. Tìm hiểu thêm về các biện pháp bảo vệ trẻ em trên không gian mạng và cách phối hợp giữa gia đình và nhà trường để tạo ra một môi trường an toàn cho trẻ em.

TS Nguyễn Thị Thu Hiền, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực lâm sàng tại Đan Mạch, vừa ra mắt cuốn sách thiếu nhi mang tựa đề ‘Cuộc phiêu lưu của Bella và Harry’, được viết và minh họa bởi chính cô và con gái 9 tuổi của mình. Đây là thành quả của một năm dài nỗ lực không ngừng nghỉ, với mỗi ngày 30 phút, hai mẹ con đã cùng nhau tạo ra một tác phẩm vừa thú vị vừa giàu ý nghĩa.

Tại buổi ra mắt sách được tổ chức tại Hà Nội, chị Thu Hiền đã chia sẻ về hành trình sáng tạo cuốn sách cùng con gái. Cô kể rằng, mặc dù đã sống ở nước ngoài 23 năm, vợ chồng cô luôn cố gắng duy trì và giữ gìn tiếng Việt cho các con. Mỗi ngày, gia đình cô dành ít nhất 30 phút để nói tiếng Việt và đọc sách cho con. Từ ý tưởng muốn cùng con tạo ra một cuốn sách không chỉ giúp các con học tiếng Việt mà còn là cơ hội để học hỏi những bài học cuộc sống, chị Thu Hiền đã quyết định thực hiện dự án này cùng con gái.

Cuốn sách ‘Cuộc phiêu lưu của Bella và Harry’ xoay quanh câu chuyện của hai chú cá nhỏ nhút nhát đã cùng nhau trưởng thành nhờ tình yêu thương và lòng dũng cảm. Tác phẩm này đã mang đến cho người đọc một thế giới thủy sinh sống động với những nhân vật thú vị và hấp dẫn. Thông qua cuốn sách, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về sự đồng cảm, lòng tốt và quyền được sống tử tế trong xã hội.

Không chỉ đơn thuần là một cuốn sách thiếu nhi, ‘Cuộc phiêu lưu của Bella và Harry’ còn chứa đựng những bài học quý giá về sinh học, tâm lý và giáo dục cảm xúc. Những kiến thức và giá trị mà cuốn sách mang đến cho người đọc đã làm cho nó trở thành một tác phẩm đặc biệt, không chỉ dành cho trẻ em mà còn có thể đồng hành cùng các bậc phụ huynh trong hành trình nuôi dạy con cái.

Qua quá trình sáng tạo và hoàn thiện cuốn sách, chị Thu Hiền hy vọng rằng ‘Cuộc phiêu lưu của Bella và Harry’ sẽ là một người bạn đồng hành đáng tin cậy cho các trẻ em trên hành trình khám phá thế giới xung quanh và phát triển bản thân. Đồng thời, đây cũng là một nỗ lực của chị trong việc giữ gìn và phát huy tiếng Việt, cũng như lan tỏa những giá trị tích cực đến với cộng đồng.

Với những nỗ lực không ngừng nghỉ của mình, TS Nguyễn Thị Thu Hiền và con gái đã tạo ra một tác phẩm ấn tượng và giàu ý nghĩa, khẳng định rằng cuoasách thiếu nhi có thể là một công cụ mạnh mẽ giúp trẻ em phát triển cả về mặt nhận thức và cảm xúc. Để biết thêm thông tin về cuốn sách và có thể mua sách tại Việt Nam, độc giả có thể liên hệ với nhà xuất bản hoặc mua trực tuyến tại https://.com.

‘Cuộc phiêu lưu của Bella và Harry’ không chỉ là một câu chuyện giải trí dành cho thiếu nhi mà còn là cánh cửa mở ra những bài học đời sống cần thiết, giúp trẻ em hình thành nhân cách và phát triển toàn diện. Thông tin chi tiết về cuốn sách và mua sách có thể xem tại website https://bella.vn/ .

Thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực triển khai các hoạt động nhằm chăm sóc thế hệ công dân trẻ, không chỉ về thể chất mà còn về tinh thần. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều trẻ em gặp phải vấn đề về tâm lý và kỹ năng giao tiếp xã hội, điều này không chỉ ảnh hưởng đến việc học tập mà còn tác động đến quá trình phát triển bản thân của các em. Trước tình hình này, các em học sinh đang gửi gắm mong muốn lãnh đạo thành phố triển khai nhiều giải pháp thiết thực để chăm sóc và bảo vệ thế hệ tương lai của đất nước.

Các học sinh đề xuất rằng việc đưa nội dung sức khỏe tinh thần vào chương trình môn học kỹ năng sống là vô cùng cần thiết. Đồng thời, tổ chức các buổi chuyên đề định kỳ về sức khỏe tinh thần và mời các chuyên gia tâm lý đến chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn học sinh những phương pháp thư giãn hiệu quả sau giờ học. Một số học sinh khác cũng bày tỏ mong muốn thành lập phòng tâm lý học đường tại các trường học, phát huy vai trò của các thầy cô có chuyên môn về tâm lý trong việc giải quyết những vấn đề tâm lý của học sinh.

Ngoài ra, một số em học sinh đề xuất thiết lập tổng đài tư vấn tâm lý miễn phí dành cho thanh thiếu niên, với đội ngũ chuyên gia tâm lý có chuyên môn cao, nhằm cung cấp sự hỗ trợ kịp thời và giúp thanh thiếu niên vượt qua các khó khăn về cảm xúc và tâm lý. Các em cũng đề xuất đưa nội dung giáo dục giới tính trở thành một phần thường xuyên và chính thức trong chương trình kỹ năng sống ở bậc trung học cơ sở, được thiết kế phù hợp với từng độ tuổi và giai đoạn phát triển của các em.

Các học sinh cũng bày tỏ mong muốn tạo thành một “vòng tròn an toàn” cho thiếu niên, nơi các bạn có thể tìm đến để hỏi han, chia sẻ và được định hướng đúng đắn. Các em cũng đề xuất thực hiện các chuyên mục “chữa lành” trên không gian mạng thông qua các chương trình Podcast, và tạo môi trường học tập thân thiện bằng cách khuyến khích học sinh lắng nghe, chia sẻ và tôn trọng sự khác biệt giữa các bạn.

Cuối cùng, các học sinh đề xuất rằng cha mẹ cần sát sao và thường xuyên theo dõi, trò chuyện, lắng nghe con mình nhiều hơn để hiểu được tâm lý và mong muốn của con. Qua đó, giúp con thật sự thoải mái khi được cha mẹ đồng hành trên con đường khôn lớn. Bằng cách cùng nhau thực hiện những giải pháp này, hy vọng rằng thế hệ công dân trẻ sẽ được chăm sóc một cách toàn diện, góp phần xây dựng một tương lai tươi sáng và khỏe mạnh cho đất nước.