Ngày 24 tháng 7, Báo Tiền Phong tổ chức buổi tọa đàm với chủ đề ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’. Sự kiện này tập trung vào việc khẳng định vai trò quan trọng của ngành công nghệ vũ trụ và những thách thức mà ngành này đang phải đối mặt. Thông qua buổi thảo luận, các chuyên gia và khách mời sẽ tìm ra các giải pháp để thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghệ quan trọng này.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, Nhà báo Phùng Công Sưởng, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong, đã nêu rõ rằng trong thế kỷ XXI, công nghệ vũ trụ không còn là lĩnh vực riêng biệt trong các chương trình thám hiểm không gian của một số quốc gia. Ngành công nghệ này đã vươn lên trở thành một phần chiến lược quan trọng của nhiều nền kinh tế hiện đại. Các ứng dụng của công nghệ vũ trụ trong đời sống hàng ngày ngày càng đa dạng, từ dự báo thời tiết, phòng chống thiên tai, viễn thông, nông nghiệp thông minh, đến giám sát môi trường, quy hoạch đô thị, logistics, và cả trong lĩnh vực an ninh – quốc phòng.

Ông Sưởng cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của công nghệ vũ trụ thông qua dẫn chứng từ báo cáo mới nhất của Space Foundation. Theo báo cáo này, kinh tế vũ trụ toàn cầu vào năm 2024 đã đạt gần 613 tỷ USD và dự kiến sẽ vượt qua mốc 1.000 tỷ USD vào năm 2030. Những con số này thể hiện tốc độ tăng trưởng ấn tượng và tiềm năng phát triển to lớn của ngành công nghệ vũ trụ.

Mặc dù công nghệ vũ trụ tại Việt Nam hiện còn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu, ông Sưởng nhận định rằng Việt Nam đã có những bước đi đáng kể. Ông bày tỏ tin tưởng rằng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cùng với nỗ lực của các cơ quan, doanh nghiệp, và đội ngũ khoa học công nghệ, Việt Nam hoàn toàn có thể từng bước làm chủ công nghệ vũ trụ. Điều này không chỉ giúp đất nước đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội, mà còn góp phần bảo đảm quốc phòng – an ninh và nâng cao vị thế trên trường quốc tế.

Trong khuôn khổ buổi tọa đàm, các chuyên gia đã thảo luận về những cơ hội cũng như thách thức trong việc phát triển công nghệ vũ trụ tại Việt Nam. Họ cũng đưa ra đề xuất về các cơ chế chính sách và mô hình hợp tác hiệu quả nhằm thúc đẩy sự hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, với sự tham gia mạnh mẽ của lĩnh vực công nghệ vũ trụ.

Thông qua buổi tọa đàm, Báo Tiền Phong hy vọng sẽ góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công nghệ vũ trụ và khuyến khích sự tham gia của các bên liên quan vào việc phát triển ngành công nghệ mũi nhọn này. Từ đó, Việt Nam có thể tận dụng tối đa những cơ hội và vượt qua thách thức để phát triển công nghệ vũ trụ một cách bền vững.

Báo Tiền Phong luôn致力于 mang đến những thông tin chính xác và sâu sắc về các vấn đề quan trọng trong và ngoài nước.

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ vũ trụ trên toàn cầu, Việt Nam có cơ hội để vươn lên và khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực đầy triển vọng này. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, Việt Nam cần chú trọng vào nghiên cứu cơ bản, mở rộng hợp tác quốc tế và tạo môi trường tự do cho các nhà khoa học. Đây là những nhấn mạnh của các chuyên gia quốc tế dựa trên kinh nghiệm phát triển khoa học không gian ở các nước tiên tiến.

Trong tọa đàm ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’ do Báo Tiền Phong tổ chức, TS Nguyễn Lương Quang, chuyên gia đến từ Viện Năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế (CEA Paris-Saclay, Pháp), đã chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi từ nghiên cứu hạt nhân sang thiên văn học tại Saclay. Xuất phát từ việc phát triển bộ cảm biến theo dõi lò phản ứng hạt nhân, các nhà khoa học đã linh hoạt chuyển hướng sử dụng công nghệ đó để quan sát bầu trời. Quá trình này cho thấy sự liên kết và ứng dụng của công nghệ trong các lĩnh vực khác nhau.

TS Quang cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc chia sẻ mã nguồn mở trong nghiên cứu. Ở các nước phát triển như Pháp hay Canada, nhóm nghiên cứu nhận tài trợ từ ngân sách bắt buộc phải cung cấp mã nguồn mở để các công ty có thể tham gia cùng phát triển. Điều này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của công nghệ mà còn tạo ra một môi trường hợp tác giữa các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp.

Tuy nhiên, TS Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia từ Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), lại chỉ ra rằng rào cản lớn nhất của Việt Nam hiện nay là vấn đề quản lý và cơ chế. Nếu không trao sự tự do cho các nhà nghiên cứu, thì rất khó phát triển khoa học thực chất. Ông Hiền cũng nhấn mạnh rằng sở trường lớn nhất của Việt Nam chính là con người, và để thu hút nhân tài, Việt Nam cần một môi trường thông thoáng.

Nhiều trí thức Việt Nam ở nước ngoài muốn về nước nhưng chưa về vì họ không thấy môi trường phù hợp với công việc nghiên cứu. Cơ chế hiện tại chưa thuận lợi để họ cống hiến. Ông Hiền cho rằng mọi công nghệ đột phá đều bắt đầu từ những bước rất nhỏ và xuất phát từ cái có thể làm được, từ sở trường đang có. Do đó, việc tạo môi trường tự do cho nhà khoa học và đầu tư đúng trọng tâm là chìa khóa để Việt Nam vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.

TS Quang cũng nhấn mạnh vai trò của việc đầu tư cho vườn ươm startup, các trường chuyên đề và đào tạo thế hệ kế tiếp. Hiện mô hình hợp tác công – tư trong khoa học vẫn còn thiếu vắng tại Việt Nam. Việc đầu tư đúng trọng tâm và tạo môi trường tự do cho nhà khoa học sẽ giúp Việt Nam không chỉ phát triển công nghệ vũ trụ mà còn góp phần vào sự phát triển của khoa học và công nghệ trên toàn cầu.

Như vậy, với sự kết hợp giữa nghiên cứu cơ bản, hợp tác quốc tế, và môi trường tự do cho nhà khoa học, Việt Nam có thể vươn lên và khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ. Đồng thời, với sự đầu tư đúng trọng tâm và hỗ trợ từ chính sách, Việt Nam có thể tận dụng tối đa tiềm năng của mình để trở thành một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực này trong tương lai.

Công nghệ vũ trụ đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Từ viễn thông, định vị dẫn đường đến viễn thám phục vụ quản lý tài nguyên, giám sát rừng, đo đạc bản đồ và trồng trọt, công nghệ vũ trụ đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành, nhiều lĩnh vực tại Việt Nam. Điều này đã giúp chúng ta quản lý và phát triển đất nước một cách hiệu quả hơn.

Ông Trần Tuấn Ngọc, Cục trưởng Cục Viễn thám Quốc gia, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định rằng công nghệ vũ trụ đã hiện diện trong hầu hết các lĩnh vực tại Việt Nam. “Công nghệ vũ trụ như không khí, chúng ta sử dụng hằng ngày nhưng không nhận ra”, ông Ngọc nói. Không chỉ các bộ, ngành, nhiều địa phương như Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng cũng đã ứng dụng công nghệ này vào thực tiễn. Khối tư nhân cũng bắt đầu tham gia mạnh mẽ, tạo nên làn sóng chuyển động tích cực từ nhà nước sang thị trường.

Tuy nhiên, vẫn còn những trở ngại cần phải vượt qua. Hạ tầng công nghệ còn yếu, đầu tư chưa bài bản, thiếu sự phối hợp giữa các bộ ngành và chưa có chiến lược phát triển dài hơi. Ngoài ra, việc vận hành hệ thống dữ liệu vệ tinh đòi hỏi kiến thức đa ngành nhưng nguồn nhân lực chất lượng cao lại đang thiếu nghiêm trọng. Cục Viễn thám Quốc gia kiến nghị Chính phủ cần có chính sách thu hút, giữ chân nhân tài, đầu tư hạ tầng công nghệ một cách căn cơ để ngành vũ trụ Việt Nam không bỏ lỡ cơ hội.

PGS.TS Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, cho rằng muốn phá vỡ rào cản và thúc đẩy sự phát triển, Việt Nam cần một chiến lược phát triển vũ trụ dài hạn, không chỉ dừng ở mốc 10 năm mà phải nhìn tới 2040-2050. Vũ trụ không chỉ là lĩnh vực khoa học – công nghệ chiến lược mà đang trở thành một ngành kinh tế đầy tiềm năng. Kinh tế vũ trụ toàn cầu được dự báo sẽ đạt quy mô 1.400 tỉ USD vào năm 2030, với sự đầu tư mạnh mẽ từ các tập đoàn công nghệ lớn nhất thế giới.

Việt Nam cần xác lập vị trí trong bức tranh này, không chỉ bằng ứng dụng vệ tinh, viễn thông mà còn thông qua các dịch vụ, sản phẩm công nghiệp phụ trợ và giáo dục khoa học. Để đột phá, cần đưa công nghệ địa không gian vào chương trình chuyển đổi số quốc gia như một “lớp nền” của hệ thống số. Đồng thời, cần có cơ chế miễn trừ trách nhiệm khi sai lệch thông tin do công nghệ cũ để khuyến khích áp dụng dữ liệu mới.

Bên cạnh đó, các chương trình phổ cập kiến thức vũ trụ cho học sinh, sinh viên và cán bộ công quyền cũng cần được triển khai rộng khắp. Điều này sẽ giúp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công nghệ vũ trụ và tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành vũ trụ Việt Nam trong tương lai.

Trước những thách thức và cơ hội đang mở ra, Việt Nam cần có một chiến lược phát triển vũ trụ toàn diện và dài hạn. Điều này sẽ giúp chúng ta tận dụng được những cơ hội và vượt qua thách thức, đưa ngành vũ trụ Việt Nam lên một tầm cao mới.

https://vietnambiz.vn/cong-nghe-vu-tru-da-tro-thanh-phan-khong-the-thieu-trong-doi-song-20220220124442982.htm

https://www.vietnamnet.vn/cong-nghe-vu-tru-viet-nam-can-chien-luoc-phat-trien-dai-han-2040-2050-20220220135042992.htm