Lật lại trang sử của ngành quản lý thực phẩm tại Việt Nam, không thể không nhắc đến sự ra đời của Luật An toàn thực phẩm. Kể từ khi được ban hành, đạo luật này đã tạo dựng một hành lang pháp lý quan trọng nhằm kiểm soát và đảm bảo chất lượng của thực phẩm lưu thông trên thị trường. Tuy nhiên, sau hơn 15 năm triển khai, hệ thống quản lý an toàn thực phẩm đang đối mặt với nhiều thách thức và bất cập mà việc giải quyết trở nên cấp thiết.
Một trong những vấn đề cốt lõi nằm ở sự chồng chéo trong phân công và phân cấp nhiệm vụ giữa các cơ quan quản lý. Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công Thương cùng tham gia vào quá trình quản lý nhưng sự phân định trách nhiệm chưa rõ ràng, gây ra khó khăn trong việc phối hợp và xử lý các vi phạm. Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm tại các địa phương còn thiếu tính đồng bộ và đang hoạt động một cách cồng kềnh. Thêm vào đó, việc thiếu nguồn lực về con người và kinh phí làm hạn chế hiệu quả của công tác thanh tra, kiểm tra, khiến các hoạt động này chỉ mang tính hình thức.
Một điểm yếu được đánh giá là khá nghiêm trọng trong quản lý an toàn thực phẩm hiện nay là việc thiếu chú trọng vào công tác hậu kiểm. Các doanh nghiệp sau khi tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm hầu như không bị kiểm tra định kỳ, tạo điều kiện thuận lợi cho thực phẩm kém chất lượng và các trường hợp giả mạo giấy tờ trà trộn vào thị trường tiêu dùng. Tình trạng quảng cáo thổi phồng công dụng của sản phẩm thực phẩm chức năng hoặc thực phẩm bổ sung đang gây ra sự hiểu lầm nghiêm trọng cho người tiêu dùng.
Trước những thách thức và hạn chế đang tồn tại, Bộ Y tế đang tích cực xây dựng dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi). Dự thảo luật này có nhiều điểm mới, hướng tới việc tăng cường hậu kiểm, nâng cao tính minh bạch về trách nhiệm trong toàn bộ chuỗi sản xuất và kinh doanh thực phẩm. Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo là việc bổ sung các hành vi bị cấm trong quảng cáo thực phẩm trên môi trường trực tuyến. Không chỉ vậy, dự thảo cũng đề xuất việc tăng mức phạt đối với các hành vi vi phạm, với mức phạt cao nhất lên tới 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức.
Mục tiêu của việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm lần này là rất rõ ràng: tăng cường hiệu lực quản lý của nhà nước, tiến hành cải cách các thủ tục hành chính, đồng thời đảm bảo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng, góp phần đảm bảo an toàn sức khỏe cho cộng đồng trong bối cảnh thị trường thực phẩm đang ngày càng trở nên phức tạp.
