Chính phủ Hoa Kỳ vừa thông báo về quyết định rút khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO), một động thái được cho là do tổ chức này theo đuổi các mục tiêu văn hóa và xã hội gây chia rẽ, cũng như tập trung quá mức vào các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, Tammy Bruce, cho biết quyết định này xuất phát từ việc UNESCO không phù hợp với chính sách đối ngoại ‘Nước Mỹ trên hết’ của Washington. Theo bà, chính quyền Mỹ đã đánh giá lại mối quan hệ của mình với tổ chức này và kết luận rằng nó không phục vụ lợi ích của Mỹ.
Trước đó, Phó phát ngôn viên Nhà Trắng, Anna Kelly, cũng nhấn mạnh rằng UNESCO đã ủng hộ các mục tiêu văn hóa và xã hội quá cấp tiến, gây chia rẽ và đi ngược lại với chính sách mà người Mỹ đã bỏ phiếu. Những tuyên bố này cho thấy rõ ràng rằng chính quyền Mỹ cảm thấy tổ chức này đã không đáp ứng được kỳ vọng của họ.
Theo quy định trong điều lệ của UNESCO, quyết định rút khỏi tổ chức này sẽ có hiệu lực vào cuối tháng 12/2026. Điều này có nghĩa là Mỹ sẽ còn có thời gian để xem xét lại quyết định của mình hoặc có thể thay đổi suy nghĩ trước khi rút lui chính thức.
Động thái này dự kiến sẽ gây ảnh hưởng lớn đến UNESCO, một cơ quan có trụ sở tại Paris, được thành lập sau Thế chiến II để thúc đẩy hòa bình thông qua hợp tác quốc tế trong giáo dục, khoa học và văn hóa. Việc mất đi sự đóng góp tài chính và ảnh hưởng của Mỹ chắc chắn sẽ để lại hậu quả đáng kể cho hoạt động của tổ chức này.
Tổng giám đốc UNESCO, Audrey Azoulay, bày tỏ sự tiếc nuối về quyết định của chính quyền Mỹ khi rút khỏi tổ chức. Tuy nhiên, bà cũng cho biết rằng quyết định này không có gì đáng ngạc nhiên và UNESCO đã chuẩn bị cho điều đó. Điều này cho thấy rằng UNESCO đã lường trước được khả năng này và đang tích cực tìm cách đối phó với những thay đổi.
Trước đó, dưới thời Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã rút khỏi nhiều tổ chức quốc tế, bao gồm Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc, thỏa thuận khí hậu toàn cầu và thỏa thuận hạt nhân Iran. Tuy nhiên, dưới thời Tổng thống Joe Biden, Mỹ đã đảo ngược các quyết định này và đưa Mỹ trở lại UNESCO, WHO và thỏa thuận khí hậu.
UNESCO nổi tiếng với việc công nhận các Di sản Thế giới, một chương trình nổi bật giúp quảng bá và bảo tồn các địa điểm văn hóa và tự nhiên quan trọng trên toàn thế giới. Mỹ đã từng gia nhập UNESCO vào năm 1945 nhưng rút lui vào năm 1984 do cáo buộc về quản lý tài chính yếu kém và tư tưởng thiên vị chống Mỹ. Tuy nhiên, dưới thời Tổng thống George W. Bush, Mỹ đã quay trở lại UNESCO vào năm 2003 sau khi tổ chức thực hiện các cải cách cần thiết.
Hiện tại, Washington đóng góp khoảng 8% tổng ngân sách của UNESCO, giảm từ mức khoảng 20% vào thời điểm ông Trump lần đầu tiên rút Mỹ khỏi cơ quan này. Sự giảm sút trong đóng góp tài chính cũng như sự vắng mặt trong các quyết định quan trọng có thể làm suy yếu ảnh hưởng của Mỹ trên trường quốc tế, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục, khoa học và văn hóa.
