Ngày 22-6, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố quyết định rút Mỹ khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) vào cuối năm 2026. Lý do đằng sau quyết định này là do tổ chức quốc tế này theo đuổi các giá trị mà ông cho là trái ngược với chính sách “nước Mỹ trước tiên” mà ông đang theo đuổi.
Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ thực hiện động thái rút khỏi UNESCO. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Mỹ cũng đã rút khỏi tổ chức này vào năm 2018. Tuy nhiên, dưới thời Tổng thống Joe Biden, Mỹ đã quay trở lại UNESCO. Việc rút khỏi tổ chức lần thứ hai này sẽ có hiệu lực từ ngày 31-12-2026.
Phát ngôn viên Nhà Trắng, Anna Kelly, giải thích rằng Tổng thống Trump quyết định rút khỏi UNESCO vì tổ chức này được cho là ủng hộ các giá trị văn hóa và xã hội mang tính chia rẽ. Những giá trị này được xem là không phù hợp với chính sách mà người dân Mỹ đã lựa chọn. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng cho rằng việc tiếp tục là thành viên của UNESCO không phục vụ lợi ích quốc gia của Mỹ. Lý do là vì UNESCO được cho là thúc đẩy chủ nghĩa toàn cầu và các chương trình nghị sự mang màu sắc ý thức hệ, điều này trái ngược với chính sách đối ngoại ưu tiên nước Mỹ.
Ngay sau thông báo của Mỹ, Tổng Giám đốc UNESCO, Audrey Azoulay, đã bày tỏ sự tiếc nuối sâu sắc về quyết định của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, bà Azoulay cũng cho biết rằng quyết định này đã được lường trước và UNESCO đã chuẩn bị cho tình huống này. Hiện tại, Mỹ chỉ đóng góp khoảng 8% ngân sách của UNESCO. Điều này cho thấy rằng tổ chức đã có sự đa dạng hóa nguồn tài trợ và ít phụ thuộc vào một quốc gia cụ thể.
UNESCO cũng cho biết rằng việc Mỹ rút khỏi tổ chức này sẽ có ảnh hưởng nhất định đến một số chương trình do Washington tài trợ. Những chương trình này có thể bao gồm các dự án giáo dục, khoa học và văn hóa mà Mỹ đang hỗ trợ tài chính.
Không chỉ riêng Mỹ, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng lên tiếng về vấn đề này. Ông Macron viết trên mạng xã hội X rằng: “Chúng tôi kiên định ủng hộ UNESCO, người bảo vệ phổ quát của khoa học, đại dương, giáo dục, văn hóa và di sản thế giới”. Ông Macron cũng nhấn mạnh rằng việc Mỹ rút lui sẽ không làm suy giảm cam kết của Pháp đối với những người đang đấu tranh vì các giá trị này.
Các phản ứng từ cộng đồng quốc tế cho thấy sự quan tâm đến vai trò và tương lai của UNESCO. Việc Mỹ rút khỏi tổ chức này một lần nữa đặt ra câu hỏi về ảnh hưởng của chính trị đối với các tổ chức quốc tế và khả năng hoạt động của chúng trong việc thúc đẩy các giá trị và mục tiêu toàn cầu.
