Mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản đang đứng trước những thách thức lớn chưa từng có. Chính sách của Washington và sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã tạo ra áp lực đáng kể lên Tokyo. Gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 1 tháng 8. Quyết định này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ tại Tokyo.
Itsunori Onodera, thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, thẳng thắn tuyên bố nội dung của lá thư là “hoàn toàn không thể chấp nhận được” và bày tỏ sự “vô cùng phẫn nộ”. Không chỉ dừng lại ở thương mại, Nhật Bản còn phải đối mặt với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua “chuỗi đảo thứ hai” – tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ.
Nhật Bản đã chính thức lên tiếng phản đối và cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái của Trung Quốc nếu xâm phạm không phận. Mặt khác, Mỹ cũng yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP, thậm chí sau đó là 5%, trong khi Nhật Bản hiện chỉ chi khoảng 1,6%. Yêu cầu này đã gây báo động ở Tokyo và được xem là khó có thể biến mất.
Trong bối cảnh đó, Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc, đồng thời tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ. Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20 tháng 7 trong bối cảnh sự không hài lòng của người dân về lạm phát và thất nghiệp gia tăng.
Các cuộc thăm dò dự đoán đảng LDP của ông sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, có thể đẩy nước này vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài. Nhật Bản hiện đang cố gắng đa dạng hóa mối quan hệ quốc tế và tăng cường năng lực quốc phòng để đối mặt với những thách thức an ninh ngày càng tăng từ Trung Quốc và những yêu cầu từ Mỹ.
Đồng thời, chính phủ Nhật Bản cũng đang tìm cách tăng cường hợp tác với các quốc gia cùng quan điểm thông qua các cơ chế như Quad (Đối thoại Tứ giác An ninh) và ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á). Những nỗ lực này nhằm củng cố vị thế của Nhật Bản trong khu vực và đảm bảo an ninh cho quốc gia.
Nhật Bản cũng đang đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ quốc phòng, bao gồm UAV (thiết bị bay không người lái) và các hệ thống quân sự tiên tiến khác để tăng cường khả năng phòng thủ. Mặt khác, Tokyo cũng đang nỗ lực duy trì mối quan hệ ổn định với các đối tác, bao gồm cả Mỹ, thông qua các kênh đối thoại quân sự và kinh tế.
Cuối cùng, Nhật Bản đang theo dõi sát sao các diễn biến trên Biển Đông và eo Đài Loan, những khu vực có ảnh hưởng quan trọng đến an ninh khu vực. Với những thách thức lớn đang ở phía trước, Nhật Bản sẽ cần một chiến lược toàn diện để duy trì ổn định và đảm bảo an ninh quốc gia.
