Sáng kiến hòa bình mới đây do cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất đang thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, đặc biệt khi nó có thể liên quan đến việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng của Nga. Đây là một động thái được cho là có thể làm thay đổi cục diện quan hệ giữa Nga và phương Tây, trong bối cảnh xung đột tại Ukraine vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng Nga có thể được xem là một bước đi chiến lược, nhằm xoa dịu căng thẳng và tạo điều kiện cho đối thoại giữa các bên. Tuy nhiên, giới chức Đông Âu và một số quốc gia châu Âu khác tỏ ra thận trọng với những đồn đoán liên quan đến việc quay trở lại sử dụng năng lượng của Nga. Sự thiếu rõ ràng trong lập trường của Mỹ, đặc biệt dưới sự lãnh đạo của ông Trump, đã gây ra không ít lo ngại.
Kể từ khi xung đột giữa Nga và Ukraine nổ ra vào năm 2022, phương Tây đã triển khai hàng loạt biện pháp trừng phạt sâu rộng đối với Moscow. Ngành năng lượng, trụ cột quan trọng của nền kinh tế Nga, đã trở thành mục tiêu chính của các lệnh trừng phạt này. Mục tiêu của phương Tây là làm tê liệt nền kinh tế Nga và cô lập Moscow về mặt chính trị. Liên minh châu Âu (EU) đã thực hiện các bước đi quyết liệt để giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng từ Nga.
Đến nay, Nga vẫn chiếm một phần đáng kể trong tổng lượng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu vào EU, cụ thể là 17,5%. Chủ tịch Ủy ban châu Âu, Ursula von der Leyen, đã đưa ra đề xuất loại bỏ hoàn toàn lượng khí đốt nhập khẩu còn lại từ Nga vào cuối năm 2027. Tuy nhiên, kế hoạch này đã vấp phải sự phản đối từ một số quốc gia thành viên EU, những quốc gia cho rằng việc cắt giảm nguồn cung năng lượng từ Nga có thể gây ra những hậu quả kinh tế tiêu cực.
EU đã đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng LNG và tăng cường nhập khẩu khí đốt từ Mỹ để giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga. Tuy nhiên, năng lượng của Nga vẫn duy trì sức hút do giá cả phải chăng hơn. Một số chính trị gia tại Đức, một quốc gia phụ thuộc lớn vào khí đốt, bày tỏ sự sẵn sàng nối lại hoạt động nhập khẩu khí đốt từ Nga. Động thái này được cho là nhằm phục hồi ngành công nghiệp trong nước, vốn đang chịu ảnh hưởng lớn từ giá năng lượng tăng cao.
Đối với Nga, nước này vẫn khẳng định là nhà cung cấp năng lượng đáng tin cậy và lên án các hạn chế của phương Tây là bất hợp pháp. Việc nối lại hoạt động hợp tác năng lượng giữa Nga và các nước châu Âu có thể mang lại lợi ích kinh tế cho cả hai bên. Tuy nhiên, quá trình này sẽ cần sự đồng thuận và cam kết từ tất cả các bên liên quan, trong bối cảnh căng thẳng chính trị và xung đột vẫn còn tiếp diễn.
Trong bối cảnh hiện nay, khi mà mối quan hệ giữa Nga và phương Tây vẫn còn nhiều bất ổn, bất kỳ sáng kiến nào nhằm giảm căng thẳng và tăng cường hợp tác cũng đều đáng được cân nhắc. Sáng kiến hòa bình của ông Trump, nếu được thực hiện, có thể mở ra một chương mới trong quan hệ quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng và an ninh toàn cầu.
