Các loại trái cây như chanh leo, dứa, chuối và dừa đang được xem là những ứng viên tiềm năng để trở thành cây tỷ USD tại Việt Nam. Trong diễn đàn gần đây về “Giải pháp tăng sức cạnh tranh, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế: Chanh leo, chuối, dứa, dừa”, các chuyên gia đã thảo luận về tiềm năng và chiến lược nhằm nâng cao giá trị xuất khẩu của những loại trái cây này.
Theo Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, Đặng Phúc Nguyên, thị trường toàn cầu cho dứa đã đạt khoảng 29 tỷ USD vào năm 2024 và tiếp tục tăng trưởng. Dứa Việt Nam có khả năng cạnh tranh cao, đặc biệt là sản phẩm nước dứa cô đặc của DOVECO đã xuất khẩu sang hơn 50 quốc gia. Tuy nhiên, để đạt được quy mô tỷ USD, ngành dứa cần có chiến lược rõ ràng và bài bản, bao gồm việc mở rộng vùng nguyên liệu, cải tiến giống, áp dụng công nghệ kỹ thuật để nâng cao năng suất và chất lượng.
Đối với quả chuối, ông Phạm Quốc Liêm, Chủ tịch Unifarm, cho biết năm 2024 chuối mang về cho Việt Nam 378 triệu USD từ xuất khẩu. Tuy nhiên, giá trị này có thể tăng lên 4 tỷ USD nếu ngành chuối hướng đến sản xuất quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao và duy trì chất lượng đồng đều.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nafoods, chia sẻ rằng chanh dây có thể cán mốc 1 tỷ USD nếu quy hoạch tốt và mở rộng được thị trường Trung Quốc. Loại quả này có năng suất cao, đạt 40-60 tấn/ha, gấp đôi so với Nam Mỹ, và có lợi thế cạnh tranh lớn về chi phí sản xuất.
Để khai thác được tiềm năng của các loại trái cây này, TS. Trần Minh Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn, cho rằng mô hình hợp tác xã chính là điểm tựa then chốt. Doanh nghiệp cần liên kết thông qua hợp tác xã để quản lý mã vùng trồng, tổ chức vùng nguyên liệu và kiểm soát sản lượng.
Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam khẳng định chanh leo, dứa, dừa và chuối là những mặt hàng Việt Nam có năng lực sản xuất, có lợi thế cạnh tranh và nhu cầu thị trường ngày càng lớn. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận còn rất nhiều việc phải làm để đưa những mặt hàng này lên tầm tỷ USD.
Từ đó, Thứ trưởng Trần Thanh Nam gợi mở cần một “cuộc cách mạng công nghệ” cho 4 mặt hàng trái cây chủ lực này, làm tốt khâu giống và xây dựng mô hình liên kết chặt chẽ từ đầu vào đến đầu ra.
