Một dự án bất động sản khổng lồ của tỷ phú Mark Zuckerberg tại Hawaii đang gây ra những lo ngại sâu sắc về việc xóa sổ di sản văn hóa của người bản địa tại quần đảo này. Khu đất rộng lớn mà CEO của Meta đang phát triển nằm trên đảo Kauai, nơi có nhiều di tích văn hóa và lịch sử quan trọng đã tồn tại hàng thế kỷ.
Một người bản địa, Julian Ako, đã tình cờ phát hiện ra rằng tổ tiên của mình đã được chôn cất tại mảnh đất này, hiện nằm trong một khu phức hợp bí mật của Zuckerberg. Mảnh đất này trước đây thuộc về gia đình ông cố của Ako, nhưng đã trở thành một phần của dự án bất động sản khổng lồ trị giá hàng trăm triệu USD. Việc phát hiện này đã làm dấy lên những lo ngại về việc bảo tồn di sản văn hóa và lịch sử của người bản địa tại khu vực này.
Sau một quá trình đàm phán kéo dài với đại diện pháp lý của Zuckerberg, Ako đã được phép tiếp cận khu đất để xác định và đăng ký vị trí các ngôi mộ với chính quyền bang Hawaii. Tuy nhiên, ông vẫn chưa thể tìm thấy dấu tích của những người thân khác được cho là cũng chôn tại đây. Điều khiến Ako lo ngại là khu vực này được kiểm soát an ninh nghiêm ngặt và nhân viên xây dựng bị buộc ký các thỏa thuận không tiết lộ (NDA), khiến việc báo cáo phát hiện các di tích văn hóa như hài cốt (iwi) trở nên phức tạp và hạn chế.
Chính quyền Hawaii đã xác nhận khả năng có thêm nhiều địa điểm chôn cất chưa xác định trong khu đất này. Đại diện truyền thông của Zuckerberg cho biết khu mộ của gia đình Ako đã được thông báo từ năm 2015 và đang được rào lại. Bà cũng cho biết nhân viên buộc phải tuân thủ quy định về việc báo cáo nếu phát hiện di tích văn hóa, cho thấy một nỗ lực nhằm cân bằng giữa phát triển và bảo tồn văn hóa.
Dự án bất động sản của Zuckerberg đã trở thành một trong những vấn đề nóng tại Hawaii, đặc biệt khi không ai rõ liệu còn bao nhiêu di tích văn hóa khác đang bị chôn vùi trong vùng đất bị phong tỏa. Mark Zuckerberg đã trở thành một trong những chủ đất lớn nhất tại bang Hawaii, với tổng diện tích đất vượt mốc 2.300 mẫu Anh (9,3 triệu m2), gấp gần 10 lần Công viên Trung tâm ở New York. Sự hiện diện quy mô lớn của các dự án bất động sản tại Hawaii đang làm dấy lên những câu hỏi về tác động của chúng đối với cộng đồng bản địa và cấu trúc xã hội của bang.
Zuckerberg không phải là người duy nhất tham gia vào làn sóng mua đất tại Hawaii. Nhiều tỷ phú công nghệ khác, như Larry Ellison, Jeff Bezos, Oprah Winfrey và Marc Benioff, cũng sở hữu đất rộng tại các đảo Hawaii. Tuy nhiên, sự hiện diện ngày càng lớn của Zuckerberg vẫn gây tranh cãi, và nhiều chuyên gia và cư dân bản địa lo ngại rằng sự “chiếm lĩnh” đất đai của các tỷ phú từ đất liền sẽ phá vỡ cấu trúc xã hội và bản sắc của Hawaii, một quần đảo với lịch sử và văn hóa phong phú.
Cuối cùng, việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa đang trở thành một thách thức lớn cho chính quyền Hawaii và các bên liên quan. Việc Mark Zuckerberg và các tỷ phú khác đầu tư vào đất đai tại Hawaii có thể mang lại lợi ích kinh tế ngắn hạn, nhưng việc bảo tồn di sản văn hóa và đảm bảo quyền lợi của cộng đồng bản địa là những vấn đề cần được quan tâm và giải quyết một cách nghiêm túc và lâu dài.
