Hiện tượng các KOL và Influencer trở thành xu hướng trên mạng xã hội trong những năm gần đây đã thu hút hàng trăm nghìn người theo dõi. Tuy nhiên, một số trường hợp quảng cáo sai sự thật đã khiến dư luận lên tiếng chỉ trích và yêu cầu có những biện pháp quản lý, xử lý.
Trường hợp của L.H.T, một influencer đang sở hữu gần 700.000 người theo dõi, là một minh chứng cho vấn đề này. Cô không chỉ tham gia quảng bá mà còn đảm nhận vai trò đại sứ thương hiệu cho một số dòng mỹ phẩm phổ thông. Bằng cách chia sẻ về hiệu quả của những sản phẩm này dưới dạng những ‘trải nghiệm cá nhân’, T. đã tạo cảm giác chân thật và gần gũi, khiến người theo dõi tin rằng đó là cảm nhận thực tế, không mang mục đích thương mại. Tuy nhiên, người theo dõi tinh ý đã phát hiện ra trong các Vlog và hình ảnh đời thường do chính T. đăng tải, hầu như không thấy sự xuất hiện của những sản phẩm này. Thay vào đó là loạt mỹ phẩm cao cấp, đắt tiền đến từ các thương hiệu nổi tiếng khác.
Sự mâu thuẫn giữa hình ảnh quảng bá và tiêu dùng thực tế làm dấy lên nghi ngờ đây là hình thức quảng cáo trá hình, lợi dụng cảm xúc và lòng tin của người theo dõi. Theo anh Ngô Vũ Thế Thiên, founder một thương hiệu thời trang nội địa, việc ‘bán hình ảnh’ qua mạng xã hội đang là nguồn thu lớn với các influencer. Một influencer tầm trung ở Việt Nam có thể kiếm 30 – 100 triệu đồng/tháng nếu làm việc đều đặn, còn các gương mặt nổi bật có thể thu về 500 triệu đồng đến 1 tỉ đồng/tháng. Tuy nhiên, thu nhập càng cao thì trách nhiệm càng lớn.
Một hình ảnh cá nhân dù được xây dựng khéo đến đâu nhưng nếu dẫn dắt sai lệch hành vi tiêu dùng thì hậu quả có thể là mất lòng tin hoặc đối diện hệ quả pháp lý. Điều này đã được chứng minh qua trường hợp của kênh TikTok ‘Gia đình Hải Sen’. Từ hình ảnh gia đình khởi nghiệp thành công, Lê Văn Hải thu hút hàng triệu người theo dõi, tạo nhiều tài khoản cho con và mẹ, lồng ghép quảng cáo ‘siro ăn ngon Hải Bé’ vào các video có trẻ nhỏ để tăng độ tin cậy. Tuy nhiên, tháng 6 vừa qua, Công an tỉnh Ninh Bình đã khởi tố, bắt tạm giam Lê Văn Hải để điều tra về tội ‘Buôn bán hàng giả là thực phẩm’.
Là một hình thức của quảng cáo trá hình, quảng cáo sai sự thật đã khiến nhiều người tiêu dùng bị thiệt hại vì tin vào nội dung quảng cáo sai. Theo luật sư Trương Văn Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Trạng Sài Gòn, influencer dùng hình ảnh cá nhân để quảng bá sản phẩm được xem là ‘người chuyển tải sản phẩm quảng cáo’. Việc này có vi phạm pháp luật hay không phụ thuộc vào mục đích quảng bá và tính minh bạch của nội dung, cụ thể là sản phẩm có bảo đảm chất lượng, nguồn gốc rõ ràng hay không.
Việc cần làm lúc này là nâng cao nhận thức về vấn đề này và cùng nhau xây dựng một môi trường mạng xã hội lành mạnh và đáng tin cậy hơn. Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng cần tỉnh táo khi tiếp nhận thông tin trên mạng xã hội. Xác thực thông tin quảng cáo, không dễ bị lừa bịp là những hành động cụ thể của mỗi cá nhân để cùng nhau chung tay xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
