Doãn Minh Thiện, người sáng lập tập đoàn công nghiệp ô tô Lifan, từng là một huyền thoại trong giới kinh doanh Trung Quốc. Cuộc đời ông trải qua nhiều biến cố, từ khi còn là một đứa trẻ bán kim chỉ trong căn nhà tranh nghèo khó đến khi trở thành người giàu nhất Trùng Khánh. Tuy nhiên, ông cũng đã trải qua những đỉnh cao và vực sâu của đời người.
Sinh năm 1938, trong một gia đình địa chủ khá giả, Doãn Minh Thiện có một tuổi thơ sung túc cho đến khi cha ông mất sớm và gia đình sa sút. Ông phải chuyển về sống trong căn nhà tranh tồi tàn và tự mày mò kinh doanh kim chỉ để nuôi sống mẹ và bản thân. Lời dặn của mẹ ông: “Không học thì đời con cũng vô dụng” đã trở thành kim chỉ nam trong cuộc đời ông.
Doãn Minh Thiện quyết tâm quay lại học tập và nhanh chóng thể hiện mình là một tài năng toán học xuất chúng. Tuy nhiên, ông bị đuổi học và sau đó bị kết án 18 năm tù cải tạo vì một số phát ngôn bị xem là “sai lệch” trong giai đoạn chính trị cực đoan. Trong suốt gần 2 thập kỷ sau song sắt, ông vẫn không bỏ cuộc và tiếp tục học tiếng Anh, đọc văn học cổ điển, dịch sách, rèn luyện thể chất để chuẩn bị cho ngày trở lại.
Sau khi ra tù ở tuổi 41, ông bắt đầu hành trình tái thiết cuộc đời. Ông làm phiên dịch, giảng viên rồi biên tập viên và nhanh chóng được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc Nhà xuất bản Trùng Khánh. Năm 1985, ông từ bỏ công việc nhà nước để tìm hiểu thế giới kinh doanh và tự mình lập công ty sách. Cuốn sách “Một hào cho học sinh trung học” phát hành sau đó đã bán hơn 30 triệu bản, đem về khoản lợi nhuận khổng lồ, tạo bước đệm để ông bước vào hành trình mạo hiểm hơn.
Ở tuổi 53, ông thành lập Công ty Lifan, bước vào ngành công nghiệp xe máy, nơi đã có những “ông lớn” như Gia Lăng và Kiến Thiết thống trị. Tuy nhiên, ông đã tạo ra cú hích bùng nổ cho ngành xe máy nội địa bằng việc sản xuất động cơ siêu nhỏ, giới thiệu động cơ xe máy đầu tiên sử dụng khởi động điện tại Trung Quốc.
Năm 2003, ông tiếp tục mở rộng sang lĩnh vực ô tô và ra mắt mẫu xe Lifan 320, nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường. Từ một công ty xe máy, Lifan trở thành tập đoàn công nghiệp hàng đầu Trung Quốc với 18 nhà máy trong vòng 18 năm.
Đỉnh cao rực rỡ đến cú ngã đau đớn. Năm 2010, Lifan niêm yết trên sàn chứng khoán Thượng Hải và Doãn Minh Thiện trở thành người giàu nhất Trùng Khánh với tài sản ước tính hơn 11 tỷ NDT. Tuy nhiên, năm 2016, Lifan vướng vào vụ điều tra liên quan đến khoản trợ cấp hơn 100 triệu NDT từ chính phủ trung ương. Doanh thu lao dốc và ông tuyên bố nghỉ hưu năm 2017.
Tuy nhiên, đến tháng 8/2023, Doãn Minh Thiện chủ động chuyển vào viện dưỡng lão, sống cô độc và không sống cùng con cái. Ông chọn một cuộc sống giản dị và lặng lẽ, mỗi ngày trôi qua với vài trang sách, chút âm nhạc, vài bước tản bộ, đôi dòng nhật ký và những lần lặng lẽ theo dõi tin tức về công ty do chính ông gây dựng.
Gần tuổi 90, sống cô độc trong viện dưỡng lão, Doãn Minh Thiện chia sẻ một tâm niệm giản đơn nhưng sâu sắc: trong kinh doanh cũng như trong cuộc đời, không có điều gì là vĩnh cửu.
