Trung tâm Công nghệ Sinh học TPHCM – Một Dự án đầy hứa hẹn bị bỏ dở vì… tuổi hưu
'%20%2F%3E%3C%2Fsvg%3E "Chuyên gia gene trở về xây dựng Trung tâm: ‘Lãnh đạo quyết tâm là yếu tố then chốt’")
TS Nguyễn Quốc Bình, một chuyên gia hàng đầu về nghiên cứu chuyển nạp gene trên cây trồng tại Đại học Laval, TP Québec (Canada), đã quyết định bán hết tài sản và cùng gia đình trở về Việt Nam vào năm 2004. Đây là quyết định quan trọng trong sự nghiệp của ông, với mục tiêu xây dựng một Trung tâm Công nghệ Sinh học hiện đại, mang tầm quốc tế và không lạc hậu sau 20 năm.
Sau gần 10 năm xây dựng, Trung tâm Công nghệ Sinh học đầu tiên tại TPHCM đã được hình thành với tổng kinh phí đầu tư lên đến 100 triệu USD. Trung tâm này đã đạt được những thành tựu đáng kể, nghiên cứu và đăng ký bản quyền hàng loạt công trình phục vụ ngành nông nghiệp, thủy sản và sản xuất thuốc. Tuy nhiên, khi Trung tâm đang trên đà phát triển, TS Nguyễn Quốc Bình đã phải về hưu theo luật vào năm 2014, ở tuổi 60.
Ông Bình cho rằng sự quyết tâm và hỗ trợ toàn diện của lãnh đạo thành phố là yếu tố then chốt giúp Trung tâm được thành lập. Tuy nhiên, do những hạn chế từ cơ chế và thể chế hiện hành, ông đã không thể tiếp tục phát triển Trung tâm như mong muốn. Ông bày tỏ hy vọng vào sự nghiêm túc và quyết tâm thực sự từ những người lãnh đạo thành phố trong việc tái thiết và phát triển Trung tâm Công nghệ Sinh học.
Theo TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, để thu hút nhân tài từ nước ngoài trở về và giữ chân họ, cần thiết phải có một thể chế phát triển nhân tài, chứ không chỉ là chính sách thu hút nhân tài đơn thuần. Thể chế này cần đảm bảo 3 tiêu chí quan trọng: Trao quyền cho người có năng lực thực sự; Trao cơ chế linh hoạt để họ được thử nghiệm, được sai và được sửa đổi; Trao niềm tin để họ dám dấn thân và vượt qua sự trì trệ, kìm hãm.
Ông Dũng cho rằng nếu nhân tài vẫn bị ràng buộc bởi các quy trình cứng nhắc, nếu quyết định của họ luôn phải xin ý kiến tập thể và nếu họ không được bảo vệ khỏi những rủi ro thể chế khi đổi mới, thì không có lý do gì để họ ở lại hoặc cống hiến hết mình. Cải cách thể chế nhân tài phải là một phần quan trọng trong cải cách thể chế quốc gia. Nếu không có tư duy chiến lược và quyết tâm thể chế như vậy, thì mọi chương trình dù tốt đến mấy cũng chỉ là giải pháp tạm thời, không thể tạo nên bước ngoặt thật sự.
